Συνοπτικός οδηγός φορολογίας και τήρησης λογιστικών βιβλίων αγροτών

Επιμέλεια

Κωνσταντίνος Ιωαν. Νιφορόπουλος

Ορκωτός ελεγκτής λογιστής – «ΩΡΙΩΝ Α.Ε.Ο.Ε.Λ»

I. ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στο άρθρο αυτό προσπαθήσαμε, εκτός των άλλων, ο τρόπος γραφής και η διάρθρωσή του, να είναι τέτοια ώστε να μπορεί να γίνει αρκετά κατανοητό και από τους ίδιους τους αγρότες και να βοηθήσει σε μια πρώτη εξοικείωση τους με τα αντικείμενα, η οποία είναι απαραίτητος σύμμαχος στο έργο των λογιστών τους. Φιλοδοξία μας, είναι ο «Συνοπτικός οδηγός φορολογίας και τήρησης λογιστικών βιβλίων αγροτών» αυτός να επικαιροποιείται σε κάθε περίπτωση έκδοσης από τις αρμόδιες αρχές σημαντικών για το θέμα αποφάσεων και διευκρινήσεων καθώς και με κάθε παρατήρηση/διόρθωση συναδέλφου. Θέλω να ευχαριστήσω τον φίλο μου, Αλέξη Φραντζή για την πολύτιμη βοήθεια του, λόγω της εμπειρίας του στην τήρηση των λογιστικών βιβλίων αγροτών του κανονικού καθεστώτος.

Τέλος, αισθάνομαι την ανάγκη να αφιερώσω τον «Οδηγό» αυτό, στην μνήμη του αγρότη πατέρα μου, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και στα εκατομμύρια αγροτών, που χρόνια τώρα, κάτω από την αβεβαιότητα των καιρικών συνθηκών και των τιμών για τα προϊόντα τους, κατορθώνουν να δημιουργούν ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους.

Σημειώνω ότι, από τις μελέτες διαφόρων οργανισμών προκύπτει ότι:

  • Η γεωργία είναι εκτεθειμένη περισσότερο από κάθε άλλη οικονομική δραστηριότητα στο διεθνή ανταγωνισμό με βάση τις συμφωνίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (Π.Ο.Ε). Άλλωστε και οι άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις από πλευράς Ε.Ε., αναγνωρίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις που υφίσταται η ευρωπαϊκή και η ελληνική γεωργία από τον ανταγωνισμό και δίδονται ως απώλεια εισοδήματος από τους παραπάνω λόγους.
  • Η γεωργία είναι εκτεθειμένη στους κινδύνους των φυσικών καταστροφών και στις κλιματικές αλλαγές, που οι φορείς προστασίας (ΕΛΓΑ, κ.λ.π), μόνο ένα μέρος των ζημιών καλύπτουν.
  • Διαχρονικά το αγροτικό εισόδημα, υπολείπεται σημαντικά του μέσου μισθού στην οικονομία.

Να τονίσουμε ότι, σε αρκετά σημεία της ανάλυσης μας υπάρχουν επιφυλάξεις και προβληματισμοί που ίσως διευκρινιστούν από ερμηνευτικές εγκυκλίους του Υπ.Οικ.

II. ΒΑΣΙΚΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΕΣ

1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΗ – ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ – ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΕΩΝ

Η έννοια του αγρότη περιγράφεται στο Άρθρο 42 του Ν. 2859/2000 «Αγρότες, αγροτικά προϊόντα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και υπηρεσίες του κώδικα Φ.Π.Α » .

« Για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 41 θεωρούνται:

1. Ως αγρότες, αυτοί που ασκούν προσωπικά ή μετά μέλη της οικογένειας τους ή με μισθωτούς ή εργάτες τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και υπηρεσίες που προβλέπουν οι διατάξεις των παραγράφων 3 και 4.

2. Ως αγροτικά προϊόντα, τα αγαθά που παράγονται από τους αγρότες στα πλαίσια των αγροτικών τους εκμεταλλεύσεων.

3. Ως αγροτικές εκμεταλλεύσεις: α) η γεωργία γενικά και ιδίως η καλλιέργεια δημητριακών, κηπευτικών, καπνού, βαμβακιού, οπωροφόρων και καρποφόρων δέντρων, αρωματικών και διακοσμητικών φυτών, η αμπελουργία, η ανθοκομία, η παραγωγή μανιταριών, μπαχαρικών, σπόρων και φυτών, β) η εκτροφή ζώων γενικά, στην οποία περιλαμβάνονται ιδίως η κτηνοτροφία, η πτηνοτροφία, η κονικλοτροφία, η μελισσοκομία, η σηροτροφία και η σαλιγκαροτροφία, γ) η δασοκομία γενικά, δ) η αλιεία σε γλυκά νερά, η ιχθυοτροφία, η βατραχοτροφία, η καλλιέργεια μυδιών, στρειδιών και η εκτροφή μαλακίων και μαλακοστράκων, ε) οι μεταποιητικές δραστηριότητες του αγρότη, που πραγματοποιούνται με συνήθη μέσα, στα πλαίσια των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, σε προϊόντα τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο από την αγροτική του παραγωγή.

4. Ως αγροτικές υπηρεσίες, οι παρεχόμενες από τους αγρότες με χειρωνακτική εργασία ή με το συνήθη εξοπλισμό της εκμετάλλευσης τους, οι οποίες συμβάλλουν στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται κυρίως: α) οι εργασίες σποράς και φύτευσης, καλλιέργειας, θερισμού, αλωνίσματος, δεματοποίησης, περισυλλογής και συγκομιδής, β) οι εργασίες προπαρασκευής για την πώληση προϊόντων, όπως η διαλογή, η ξήρανση, ο καθαρισμός, η άλεση, η έκθλιψη, η απολύμανση, η συσκευασία και η αποθήκευση, γ) η φύλαξη, η πάχυνση και η εκτροφή ζώων, δ) η μίσθωση μηχανικών μέσων και εξοπλισμού γενικά, που χρησιμοποιούνται στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, ε) η τεχνική βοήθεια, στ) η καταπολέμηση επιβλαβών φυτών και ζώων, καθώς και ο ψεκασμός φυτών και εδάφους, ζ) η χρησιμοποίηση αρδευτικών, αποξηραντικών μέσων και εξοπλισμού, η) η υλοτομία, η κοπή ξύλων, καθώς και άλλες δασοκομικές υπηρεσίες.»

2. ΜΗΤΡΩΟ ΑΓΡΟΤΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ

Αυτά ορίζονται με βάση το Θεσμικό πλαίσιο, που προκύπτει κυρίως με την κατωτέρω Νομοθεσία :

  • Νόμος 3874/2010 (ΦΕΚ 151/Α/2010) Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων
  • ΦΕΚ 1852/Β/2010 Αναλυτικό Περιεχόμενο και Πληροφορίες του Μητρώου Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων
  • ΦΕΚ 273/Β/2011 Διαδικασία και προθεσμίες εγγραφής και ενημέρωσης του ΜΑΑΕ, όργανα και διαδικασία προσωρινής ή οριστικής διαγραφής από το Μητρώο, αναγκαία επαγγελματική κατάρτιση των φυσικών προσώπων – επαγγελματιών αγροτών που εγγράφονται στο Μητρώο, διαδικασία και αρμόδιες υπηρεσίες έκδοσης των σχετικών με το ΜΑΑΕ πιστοποιητικών
  • ΚΥΑ 134430/4.3.2011 (ΦΕΚ 392/Β/2011) Προσδιορισμός του αγροτικού εισοδήματος
  • ΦΕΚ 1181B Προσδιορισμός της ετήσιας απασχόλησης στην αγροτική εκμετάλλευση Επίσης σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθ. 262385/21.4.10 για την εφαρμογή της «Πολλαπλής Συμμόρφωσης», οι γεωργοί που λαμβάνουν κοινοτικές ενισχύσεις, υποχρεούνται μεταξύ άλλων να τηρούν « μητρώο εισροών και εκροών» στην εκμετάλλευσή τους, το οποίο περιλαμβάνει και παραστατικά αγοράς (κυρίως για σπόρους, λιπάσματα, ζωοτροφές) και πώλησης (κυρίως προϊόντα της εκμετάλλευσης, ζωοτροφές, καθώς και ημερολόγιο εργασιών. Όπως επισημαίνει σε ανακοίνωσή του ο ΟΠΕΚΕΠΕ, η παράβαση αυτής της υποχρέωσης, είναι από τις συχνότερα εντοπιζόμενες κατά τους ελέγχους Πολλαπλής Συμμόρφωσης και κάθε χρόνο εκατοντάδες γεωργοί υφίστανται μειώσεις επί των ενισχύσεών τους, λόγω αυτής της παράβασης. Για το λόγο αυτό, ο Οργανισμός ανέλαβε την πρωτοβουλία να συντάξει ένα υπόδειγμα « Μητρώου Εισροών – Εκροών» , το οποίο στην αρχική του σελίδα περιλαμβάνει τα στοιχεία του γεωργού και τις οδηγίες συμπλήρωσης, και στις επόμενες διαθέτει πίνακες για την καταγραφή των εισροών φυτικής παραγωγής, των ζωοτροφών, των εκροών, καθώς και ημερολόγιο εργασιών.

Επισημαίνεται ότι η συμπλήρωση του συνημμένου μητρώου, είναι ανεξάρτητη και δεν απαλλάσσει επ’ ουδενί το γεωργό από την υποχρέωση τήρησης του « Μητρώου Φαρμακευτικής Αγωγής», των «Μητρώων Κτηνοτροφικής Εκμετάλλευσης για τη Σήμανση και Καταγραφή Ζωικού Κεφαλαίου», καθώς και οποιουδήποτε άλλου Μητρώου, Βιβλίου ή Στοιχείου απαιτείται από το Μέτρο 214 για τις Γεωργο περιβαλλοντικές Ενισχύσεις, καθώς και την εθνική και κοινοτική νομοθεσία, γεωργικής, υγειονομικής, φορολογικής ή οποιασδήποτε άλλης φύσης.

Επίσης σημειώνουμε ότι οι αγρότες υποβάλουν στον ΟΣΔΕ (Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποβολής Δηλώσεων ) αποτελείται από αίτηση ενιαίας ενίσχυσης για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων, από τη δήλωση καλλιέργειας/εκτροφής για τον ΕΛΓΑ και την αίτηση εγγραφής στο Μητρώο Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων.

(Στοιχεία και πληροφορίες μπορεί κανείς να βρεί στην ιστοσελίδα: www.opekepe.gr)

Τα ανωτέρω επισημαίνονται με σκοπό αφενός, να γίνεται προσπάθεια εκ μέρους των αγροτών, του συνδυασμού της καταγραφής στοιχείων, που απαιτούνται από τις διάφορες Νομοθετικές ρυθμίσεις (απαιτήσεις επιδοτήσεων και από 1/1/2014 φορολογικές απαιτήσεις ) και αφετέρου, να ελέγχεται η συνάφεια των στοιχείων που δηλώνονται στις διάφορες αρχές, ιδιαίτερα στα στοιχεία των επιδοτήσεων.

3. ΒΑΣΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ – ( Κ.Φ.Α.Σ )

Το βασικό νομοθέτημα με το οποίο προσδιορίζεται ο τρόπος τήρησης των λογιστικών βιβλίων , ο τρόπος έκδοσης των φορολογικών στοιχείων ( τιμολόγια κ.λ.π ), είναι ο ΚΩΔΙΚΑΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (Κ.Φ.Α.Σ.) – NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4093/2012 Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013−2016 − Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής του ν. 4046/2012 και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013−2016.

4. ΒΑΣΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΟΡΟ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ( Φ.Π.Α)

Το βασικό νομοθέτημα με το οποίο προσδιορίζεται ο τρόπος και οι προθεσμίες υποβολής δηλώσεων Φ.Π.Α, κ.λ.π , είναι ο NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 2859/2000 « Κύρωση Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας »

5. ΒΑΣΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΟΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ( Κ.Φ.Ε )

Το βασικό νομοθέτημα με το οποίο προσδιορίζεται ο τρόπος του φορολογητέου κέρδους, κ.λ.π., είναι ο ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4172/2013 «Φορολογία εισοδήματος, επείγοντα μέτρα εφαρμογής του ν. 4046/2012, του ν. 4093/2012 και του ν. 4127/2013 και άλλες διατάξεις», γνωστός και ως Νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος.

6. ΒΑΣΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ ( ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ/ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΕΩΝ) – ( Κ.Φ.Δ )

Το βασικό νομοθέτημα με το οποίο προσδιορίζεται ο τρόπος του φορολογητέου κέρδους , κ.λ.π , είναι ο ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4174/2013 «Φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις».

III. ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ «ΤΕΚΜΑΡΤΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ » ΠΟΥ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ΕΩΣ 31-12-2013.

1. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

Μέχρι την 31-12-2013, άρα και για τις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το έτος 2014, για την φορολόγηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των αγροτών, ίσχυε ο «τεκμαρτός» τρόπος προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος . (Αρθρο 42 . Προσδιορισμός καθαρού γεωργικού εισοδήματος του Ν. 2238/1994 ) . Σύμφωνα με αυτόν : Για τον προσδιορισμό του καθαρού γεωργικού εισοδήματος, για κάθε ημερολογιακό έτος, με την αντικειμενική μέθοδο είχε συσταθεί Ειδική Επιτροπή Αντικειμενικού Προσδιορισμού του Γεωργικού Εισοδήματος. Έργο της Επιτροπής αυτής είναι η κατάρτιση πινάκων που περιλαμβάνουν εκτιμήσεις του καθαρού γεωργικού εισοδήματος για όλα τα γεωργικά προϊόντα που παράγονται στην Ελληνική Επικράτεια, καθώς και εκτιμήσεις του αντιπροσωπευτικού ενοικίου ανά στρέμμα ενοικιαζόμενης γεωργικής γης. Ειδικότερα, ο υπολογισμός του καθαρού γεωργικού εισοδήματος ανά στρέμμα και είδος προϊόντος ή κατά κεφαλή και είδος εκτρεφόμενου ζώου ή κατά άλλη μονάδα για ειδικές περιπτώσεις θα γίνεται από τους αρμόδιους της Διεύθυνσης Γεωργίας κάθε νομού και για όλα τα προϊόντα του νομού. Βάση υπολογισμού αποτελούσαν τα διαθέσιμα λογιστικά στοιχεία γεωργικών εκμεταλλεύσεων και κυρίως στοιχεία της έρευνας ΔΙΓΕΛΠ (Δίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης – RICA) και της έρευνας γεωργικού εισοδήματος ή από οποιαδήποτε άλλα στοιχεία. Οι πιο πάνω εκτιμήσεις, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε νομού και κάθε καλλιέργειας μπορούν να εξειδικευτούν κατά ζώνη καλλιεργούμενης έκτασης (πεδινή – ορεινή – ημιορεινή) και δυνατότητα άρδευσης ή μη ή όποια άλλη διάκριση κρίνεται αναγκαία, τόσο για τις καλλιέργειες γης, όσο και για τις εκτροφές ζώων ή τις άλλες μονάδες παραγωγής των ειδικών περιπτώσεων. Έτσι κάθε αγρότης που καλλιεργεί ένα είδος σε μια περιοχή θεωρείται ότι έχει το ίδιο καθαρό εισόδημα με έναν άλλο αγρότη που καλλιεργεί το ίδιο είδος στην ίδια περιοχή και σε ίδια φυσικά έκταση . Σημειώνεται ότι για τα εισοδήματα της χρήση του 2013, ( υποβολή δηλώσεων το 2014 ), όλοι οι αγρότες ανεξάρτητα από το καθεστώς Φ.Π.Α που υπάγονται, θα φορολογηθούν σύμφωνα με την κλίμακα φορολόγησης των μισθωτών.

2. ΦΟΡΟΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ( Φ.Π.Α )

Με βάσει το άρθρο 41 «Ειδικό καθεστώς αγροτών » του Ν. 2859/2000 , οι αγρότες, για την παράδοση αγροτικών προϊόντων παραγωγής τους και για την παροχή αγροτικών υπηρεσιών, υπάγονται στο καθεστώς του άρθρου αυτού και δικαιούνται να ζητήσουν την επιστροφή του φόρου του παρόντος νόμου που επιβάρυνε τις αγορές αγαθών ή λήψεις υπηρεσιών, τις οποίες πραγματοποίησαν για την άσκηση της εκμετάλλευσης τους. Η επιστροφή του φόρου ενεργείται από το Δημόσιο με καταβολή στον αγρότη ποσού, το οποίο προκύπτει με την εφαρμογή κατ’ αποκοπή συντελεστή, στην αξία των παραδιδόμενων αγροτικών προϊόντων και των παρεχόμενων αγροτικών υπηρεσιών προς άλλους υποκείμενους στο φόρο.

3. ΤΗΡΗΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Στο Π.Δ. 186/1992 Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων, το οποίο ίσχυε πριν την εφαρμογή του Κ.Φ.Α.Σ. Αρθρο 2. Υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων και στοιχείων, οριζόταν ότι δεν θεωρούνταν επιτηδευματίες: α) ο αγρότης και η αγροτική εκμετάλλευση που ορίζονται από τα άρθρα 41 και 42 του ν.2859/2000 (ΦΕΚ 248 A΄), εφόσον δεν έχουν ενταχθεί για τη δραστηριότητά τους αυτή στο κανονικό καθεστώς του νόμου αυτού.

IV. ΑΓΡΟΤΕΣ ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Στο άρθρο 3 « Εξαιρέσεις – Απαλλαγές » , του Κ.Φ.Α.Σ ορίζεται ότι : « 3. …..Απαλλάσσονται επίσης οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., όπως ορίζονται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων με βάση τα ακαθάριστα έσοδά τους, ή το ποσό επιστροφής Φ.Π.Α., ή το ποσό της επιδότησης που λαμβάνουν ανά φορολογικό έτος.». Με βάση την εξουσιοδότηση αυτή εκδόθηκε η ΠΟΛ.1281/30.12.2013 « Απαλλαγή από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχείων των αγροτών του ειδικού καθεστώτος » .

1. ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΣΕ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ και ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ Φ.Π.Α

Υποχρέωση τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχείων (Δηλ. πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του Κ.Φ.Α.Σ. ) από 1/1/2014, έχουν οι αγρότες που υπάγονταν στο ειδικό καθεστώς Φ.Π.Α., σύμφωνα με το άρθρο 41 του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν. 2859/2000), οι οποίοι πραγματοποίησαν κατά την προηγούμενη διαχειριστική περίοδο (δηλ. έτος 2013) είτε:

α) Πωλήσεις (ακαθάριστα έσοδα ) αγροτικών προϊόντων παραγωγής τους και παροχή αγροτικών υπηρεσιών, μεγαλύτερα των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ,

είτε

β) Έλαβαν δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης μεγαλύτερα των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ. Σημειώνεται ότι, στην περίπτωση που μέχρι το τέλος της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου δεν προκύπτει το ύψος των δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης, λαμβάνεται υπόψη το ποσό της προπροηγούμενης διαχειριστικής περιόδου( δηλ. έτος 2012), [fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][βλ. σχ. απόφαση ΠΟΛ.1281/30.12.2013]

Προσοχή: Σε περίπτωση μη πλήρωσης ενός εκ των ανωτέρω κριτηρίων, εφαρμόζονται πλήρως οι διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. και οι εν λόγω αγρότες εντάσσονται υποχρεωτικά στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. (βλ. ανάλυση κατωτέρω).

Οι δικαιούχοι μπορούν να πληροφορηθούν τα ποσά πληρωμής των δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης από την ιστοσελίδα του ΟΠΕΚΕΠΕ (www.opekepe.gr) / Δικαιώματα Ενιαίας Ενίσχυσης ( http://asp.dikaiomata.gr/ ).

2. ΜΗ ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΣΕ ΤΗΡΗΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Πρέπει να μην υπερβαίνουν κατά την προηγούμενη χρήση, τα όρια και των δύο περιπτώσεων ( α) και ( β ). Σημειώνεται ότι οι αγρότες που πληρούν τα ανωτέρω κριτήρια της απαλλαγής από την τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, μπορούν να επιλέξουν την ένταξη τους σε κατηγορία τήρησης βιβλίων, έχοντας όλες τις υποχρεώσεις της κατηγορίας αυτής. Στην περίπτωση αυτή, για την εκπλήρωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων, θα λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα των βιβλίων αυτών ( αντί του τεκμαρτού προσδιορισμού )

Ειδικά, όσον αφορά στο Φ.Π.Α, η επιλογή τήρησης βιβλίων σημαίνει υπαγωγή για μια πενταετία τουλάχιστον της αγροτικής εκμετάλλευσης στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α (πωλήσεις με Φ.Π.Α, υποβολή δηλώσεων, δικαίωμα έκπτωσης κ.λπ.) και απώλεια του δικαιώματος επιστροφής Φ.Π.Α με τον κατ’ αποκοπή συντελεστή. Η δυνατότητα αυτή υπήρχε και στο προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο, αλλά ελάχιστοι αγρότες έκαναν τέτοια επιλογή.

3. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

  • Η υποχρέωση τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχείων θα δημιουργήσει οικονομική και γραφειοκρατική επιβάρυνση στις μικρές αγροτικές επιχειρήσεις ( όπως αναφέρει και η ΠΟΛ.1281/30.12.2013).
  • Η υποχρέωση έκδοσης παραστατικών [ τιμολόγια και δικαιολογητικό έγγραφο «μη τιμολογηθέντων αποθεμάτων » ( πρώην δελτίων αποστολής )] από τον αγρότη (αφού η έκδοση είναι πρακτικά δύσκολο να γίνεται από τον λογιστή του αγρότη), κατά την πώληση των προϊόντων του θα επιφέρει σοβαρές αλλαγές στη συναλλακτική πρακτική και ενέχει σημαντικούς κινδύνους επιβολής προστίμων, κυρίως λόγω απειρίας των αγροτών στο θέμα αυτό.
  • Οι αγρότες θα πρέπει να λαμβάνουν, να ταξινομούν, να καταχωρούν στο βιβλίο « Εσόδων – Εξόδων» και να διαφυλάσσουν παραστατικά (τιμολόγια κ.λπ.) για όλες τις αγορές τους (γεωργικά φάρμακα, λιπάσματα, αγροτικό εξοπλισμό, φυτά κτλ.) και παράλληλα να εκδίδουν, να καταχωρούν στο βιβλίο « Εσόδων – Εξόδων» και να διαφυλάσσουν τιμολόγια ή αποδείξεις για την πώληση των προϊόντων τους.
  • Το καθαρό φορολογητέο εισόδημά τους θα προσδιορίζεται λογιστικά με αφαίρεση των δαπανών από τα ακαθάριστα έσοδά τους και η διαφορά (κέρδος) θα φορολογείται αυτοτελώς από το πρώτο ευρώ, με συντελεστή φόρου 13%.
  • Με βάση το Φ.Π.Α που αναγράφεται στα φορολογικά στοιχεία που εκδίδει (έσοδα ή εκροές στην γλώσσα του Φ.Π.Α) και του το Φ.Π.Α που αναγράφεται στα φορολογικά στοιχεία που λαμβάνει ( έξοδα ή εισροές στην γλώσσα του Φ.Π.Α ), θα συντάσσεται σχετική δήλωση ανά τρίμηνο και αν η διαφορά Φ.Π.Α εσόδων και Φ.Π.Α εξόδων είναι θετική θα αποδίδεται στην Εφορία, αν είναι αρνητική θα συμψηφίζεται στο επόμενο τρίμηνο ή κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις πρέπει να επιστρέφεται στο αγρότη.

V. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ Φ.Π.Α ΣΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ Φ.Π.Α.

1. ΥΠΟΒΟΛΗ ΔΗΛΩΣΗ ΜΕΤΑΤΑΞΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014 (]ΈΝΤΥΠΟ Μ2 «Δήλωση Έναρξης/Μεταβολής Εργασιών Φυσικού Προσώπου »]

Η δήλωση αυτή υποβάλλεται στο τμήμα μητρώου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. του αγρότη (θα χαρακτηριστεί ως μεταβολή), θα διαγράφει τον ΚΑΔ ( Κωδικός Αριθμός Δραστηριότητας ): 01.00.00.00 Αγρότης ειδικού καθεστώτος και θα εισάγει νέους ΚΑΔ ανάλογα με τα προϊόντα που καλλιεργεί ο κάθε αγρότης. Ο ελάχιστος βαθμός ΚΑΔ δήλωσης, πρέπει να είναι τετραψήφιος (πχ: 01.11 ή 01.13 ή 01.21). Ο αγρότης μπορεί και πρέπει να δηλώσει όσο περισσότερους ΚΑΔ ( που αντιστοιχούν σε καλλιέργειες που ήδη έχει ή καλλιέργειες που σκοπεύει να κάνει) , θέλει ώστε να μην χρειαστεί να τρέχει ξανά στην εφορία αν στο μέλλον προσθέσει κάποια δραστηριότητα (καλλιέργεια) που δεν την δήλωσε στην αρχική μεταβολή.

Συνοπτικά οι Κ.Α.Δ στο τομέα «ΓΕΩΡΓΙΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑ», έχουν ως έξης :

ΤΟΜΕΙΣ ΚΛΑΔΟΙ NACE ΤΑΞΕΙΣ NACE ΕΘΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗ-ΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Α ΓΕΩΡΓΙΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑ
01 Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες
01.00.00.00 Αγρότης ειδικού καθεστώτος [Σημ: Ο ΚΑΔ αυτός δεν ακολουθεί τη μεθοδολογία της Ονοματολογίας και χρησιμοποιείται μεταβατικά]
01.1 Καλλιέργεια μη πολυετών φυτών
01.11 Καλλιέργεια δημητριακών (εκτός ρυζιού), οσπρίων και ελαιούχων σπόρων
01.12 Καλλιέργεια ρυζιού
01.13 Καλλιέργεια λαχανικών και πεπονοειδών, ριζών και κονδύλων
01.14 Καλλιέργεια ζαχαροκάλαμων
01.15 Καλλιέργεια καπνού
01.16 Καλλιέργεια ινωδών φυτών
01.19 Καλλιέργεια άλλων μη πολυετών φυτών
01.2 Πολυετείς καλλιέργειες
01.21 Καλλιέργεια σταφυλιών
01.22 Καλλιέργεια τροπικών και υποτροπικών φρούτων
01.23 Καλλιέργεια εσπεριδοειδών
01.24 Καλλιέργεια μηλοειδών και πυρηνόκαρπων
01.25 Καλλιέργεια άλλων δενδρωδών και θαμνωδών καλλιεργειών φρούτων και καρπών με κέλυφος
01.26 Καλλιέργεια ελαιωδών καρπών
01.27 Καλλιέργεια φυτών για αφεψήματα
01.28 Καλλιέργεια καρυκευτικών, αρωματικών, θεραπευτικών και φαρμακευτικών φυτών
01.29 Άλλες πολυετείς καλλιέργειες
01.3 Πολλαπλασιασμός των φυτών
01.30 Πολλαπλασιασμός των φυτών
01.4 Ζωική παραγωγή
01.41 Εκτροφή βοοειδών γαλακτοπαραγωγής
01.42 Εκτροφή άλλων βοοειδών και βουβαλιών
01.43 Εκτροφή αλόγων και άλλων ιπποειδών
01.44 Εκτροφή καμήλων και καμηλίδων
01.45 Εκτροφή αιγοπροβάτων
01.46 Εκτροφή χοίρων
01.47 Εκτροφή πουλερικών
01.49 Εκτροφή άλλων ζώων
01.5 Μικτές γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες
01.50 Μικτές γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες
01.6 Υποστηρικτικές προς τη γεωργία δραστηριότητες και δραστηριότητες μετά τη συγκομιδή
01.61 Υποστηρικτικές δραστηριότητες για τη φυτική παραγωγή
01.62 Υποστηρικτικές δραστηριότητες για τη ζωική παραγωγή
01.63 Δραστηριότητες μετά τη συγκομιδή
01.64 Επεξεργασία σπόρων πολλαπλασιασμού
01.7 Θήρα, τοποθέτηση παγίδων και συναφείς δραστηριότητες
01.70 Θήρα, τοποθέτηση παγίδων και συναφείς δραστηριότητες
02 Δασοκομία και υλοτομία
02.1 Δασοκομία και άλλες δασοκομικές δραστηριότητες
02.10 Δασοκομία και άλλες δασοκομικές δραστηριότητες
02.2 Υλοτομία
02.20 Υλοτομία
02.3 Συλλογή προϊόντων αυτοφυών φυτών μη ξυλώδους μορφής
02.30 Συλλογή προϊόντων αυτοφυών φυτών μη ξυλώδους μορφής
02.4 Υποστηρικτικές προς τη δασοκομία υπηρεσίες
02.40 Υποστηρικτικές προς τη δασοκομία υπηρεσίες
03 Αλιεία και υδατοκαλλιέργεια
03.1 Αλιεία
03.11 Θαλάσσια αλιεία
03.12 Αλιεία γλυκών υδάτων
03.2 Υδατοκαλλιέργεια
03.21 Θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια
03.22 Υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων

Σημειώνεται ότι : α) Σύμφωνα με τον N. 2859/2000 Κύρωση Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Άρθρο 36. Υποχρεώσεις των υποκειμένων στο φόρο ) ,η δήλωση μεταβολών υποβάλλεται εντός τριάντα (30) ημερών από το χρόνο που έγιναν οι μεταβολές αυτές ( δηλαδή στην περίπτωση μας έως 30-1-2014 ), ενώ β) Σύμφωνα με τον Ν. 4174/2013 Φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις (Αρθρο 10. Εγγραφή στο φορολογικό μητρώο ) παρ. 4. « Ο φορολογούμενος, φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, υποχρεούται να ενημερώνει εγγράφως τη Φορολογική Διοίκηση εντός δέκα (10) ημερών για μεταβολές στην επωνυμία, το διακριτικό τίτλο, τη διεύθυνση κατοικίας ή τη διεύθυνση των επαγγελματικών εγκαταστάσεων, την έδρα, το αντικείμενο της δραστηριότητας, τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και τις λοιπές πληροφορίες που παρασχέθηκαν κατά το χρόνο της εγγραφής. Ο φορολογούμενος δεν μπορεί να επικαλείται έναντι της Φορολογικής Διοίκησης τις μεταβολές του προηγούμενου εδαφίου, μέχρι το χρόνο ενημέρωσής της. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα καθορίζονται ο τρόπος ενημέρωσης και οι λεπτομέρειες εφαρμογής της παρούσας παραγράφου».

Σίγουρα θα βοηθούσε στην ομαλή ενσωμάτωση των αγροτών στον νέο τρόπο φορολογίας, μια ειδική μεταβατική ρύθμιση, η οποία θα προέβλεπε προθεσμία υποβολής τουλάχιστον έως 28-2-2014. Βέβαια το δεκαήμερο που προβλέπει ο Ν. 4174/2013, στην περίπτωση αυτή είναι εντελώς ανέφικτο και από πλευράς αγροτών και από πλευράς λογιστών.

2. ΣΥΝΤΑΞΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΜΕΤΑΤΑΞΗΣ ( ΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ) ΜΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 31/12/2013

Η απογραφή αυτή ( αρχική ), είναι σημαντική γιατί ωφελεί τον αγρότη με δύο τρόπους:

α) Όσον αφορά τον προσδιορισμό των καθαρών κερδών .

Η αξία της πρέπει να προστίθεται στο κόστος της χρήσης 2014, ως αρχικό απόθεμα. Διατηρούμε μια επιφύλαξη σχετικά με την διαδικασία και τον υπολογισμό του αρχικού και του τελικού αποθέματος ( κυρίως παραγωγής φυτικής και ζωικής σε εξέλιξη και καρπών που είχαν συλλεχτεί αλλά δεν είχαν πωληθεί έως 31/12 ) στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, αφού πρόκειται για δύσκολο και ταυτόχρονα σημαντικό θέμα. Σίγουρα δεν καλύπτεται το θέμα αυτό από το υφιστάμενο Νομοθετικό πλαίσιο και πρέπει η Φορολογική Διοίκηση να το καλύψει με έκδοση αναλυτικής απόφασης.

β) Όσον αφορά τον προσδιορισμό του Φ.Π.Α .

Ως προς το ΦΠΑ ωφελεί την επιχείρηση αφού ο κατ΄ αποκοπή Φ.Π.Α που προκύπτει από τον υπολογισμό αυτό προστίθεται στο φόρο εισροών.

Η απογραφή αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει:

α) Τα αποθέματα των προϊόντων που έχουν παραχθεί συλλεχθεί και βρίσκονταν στην αποθήκη του αγρότη (δεν είχαν δηλαδή πωληθεί) την 31/12/2013.

Καταγράφεται: η Ποσότητα & η τρέχουσα τιμή πώλησης (ΦΠΑ αποκοπή 6%)

Τα αποθέματα αυτά, καταγράφονται με βάση τα στοιχεία που προσκομίζει ο υπόχρεος αγρότης και πρέπει να υπάρχει συσχετισμός με αυτά που δηλώνονται στην «Δήλωση Ενιαίας Ενίσχυσης», η οποία υποβάλλεται στον ΟΠΕΚΕΠΕ και αφορά τις καλλιεργούμενες από τον αγρότη εκτάσεις.

β) Τους ηρτημένους καρπούς, δηλαδή τους καρπούς που την 31/12/2013, βρίσκονταν στα δέντρα , δεν είχαν δηλαδή ακόμα συλλεχθεί.

Καταγράφεται: η Ποσότητα & η τρέχουσα τιμή πώλησης (ΦΠΑ αποκοπή 6%)

Τα αποθέματα αυτά, καταγράφονται με βάση τα στοιχεία που προσκομίζει ο υπόχρεος αγρότης και πρέπει να υπάρχει συσχετισμός με αυτά που δηλώνονται στην «Δήλωση Ενιαίας Ενίσχυσης», η οποία υποβάλλεται στον ΟΠΕΚΕΠΕ και αφορά τις καλλιεργούμενες από τον αγρότη εκτάσεις.

γ)Τις καλλιέργειες που βρίσκονται σε εξέλιξη, δηλαδή την καλλιέργεια που δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί ώστε να συλλεχθεί & να πωληθεί.

Καταγράφεται ως εξής : η Ποσότητα & η τιμή κτήσης των Α & Β υλών – Το κόστος άμεσων εξόδων αγοράς τους (πχ. μεταφορικά για το σπόρο) – Το κόστος των έμμεσων εξόδων(πχ. καύσιμα) – Το κόστος της εργασίας (πχ. μεροκάματα)

Συνοπτικά παράδειγμα: Είδος πατάτα ( παραγωγή σε εξέλιξη 50 στρέματα Χ 300,00 (*) ευρώ ανά στρέμμα = 15.000,00 (ΦΠΑ αποκοπή 6%)

(*) Στην παράγραφο 9 του άρθρου 41, (Ν2859/2000) προκύπτει ότι η αποτίμηση γίνεται στην τιμή πώλησης. Υπάρχουν όμως δύο δυσκολίες, αφενός το προς πώληση είδος καλλιέργειας δεν έχει ακόμα απορροφήσει ολόκληρο το κόστος παραγωγής του άρα εκτιμώ ότι θα πρέπει να λάβουμε ένα ποσοστό, ανάλογα με το στάδιο παραγωγής και αφετέρου δεν είναι γνωστή η τιμή πώλησης του, εκτός αν η καλλιέργεια βρίσκεται προς το τέλος της, οπότε έχουν διαμορφωθεί οι τιμές, σε αντίθετη περίπτωση εκτιμώ ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη οι τιμές της προηγούμενης περιόδου.

Τα αποθέματα αυτά, καταγράφονται με βάση τα στοιχεία που προσκομίζει ο υπόχρεος αγρότης και πρέπει να υπάρχει συσχετισμός με αυτά που δηλώνονται στην «Δήλωση Ενιαίας Ενίσχυσης», η οποία υποβάλλεται στον ΟΠΕΚΕΠΕ και αφορά τις καλλιεργούμενες από τον αγρότη εκτάσεις.

δ) Τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής που υπάρχουν στην αποθήκη του παραγωγού, όπως: Σπόροι – Λιπάσματα – φυτοφάρμακα – ζωοτροφές – κλπ συναφή. Καταγράφεται : η Ποσότητα & η τιμή αγοράς πριν το ΦΠΑ (ΦΠΑ της αγοράς ήτοι 13% η 23% ανάλογα)

Τα αποθέματα αυτά, καταγράφονται με βάση τα τιμολόγια αγοράς τους που κατέχει ο υπόχρεος .

ε) Τα αποθέματα των αγαθών επένδυσης (Πάγια) που υπάρχουν στην κατοχή του παραγωγού, & αποκτήθηκαν την τελευταία πενταετία ήτοι από 1/1/2010 και μετά, όπως: Τρακτέρ – Αγροτικό αυτοκίνητο – Διάφορα γεωργικά μηχανήματα – Διάφορα Παρελκόμενα – Αλυσοπρίονο – Μύλος ζωοτροφών – Ζώα ζωντανά που αγοράστηκαν με τιμολόγιο από έμπορο – Φυτά αμπελιού άγρια που αγοράστηκαν – διάφορα άλλα μηχανήματα που μπορούν να θεωρηθούν αγαθά επένδυσης.

Καταγράφεται: Το αγαθό & η τιμή αγοράς πριν το ΦΠΑ (ΦΠΑ της αγοράς ήτοι 13% η 23% ανάλογα με αναλογία σε Χ/5 ανάλογα με τα έτη που απομένουν για την συμπλήρωση της πενταετίας) ήτοι: i) Απόκτηση το έτος 2010 δικαίωμα πρόσθεσης στο φόρο εισροών 1/5 του ΦΠΑ της αγοράς του, ii) Απόκτηση το έτος 2011 δικαίωμα πρόσθεσης στο φόρο εισροών 2/5 του ΦΠΑ της αγοράς του, iii) Απόκτηση το έτος 2012 δικαίωμα πρόσθεσης στο φόρο εισροών 3/5 του ΦΠΑ της αγοράς του, iii) Απόκτηση το έτος 2013 δικαίωμα πρόσθεσης στο φόρο εισροών 4/5 του ΦΠΑ της αγοράς του.

Τα πάγια αυτά, καταγράφονται με βάση τα τιμολόγια αγοράς τους που κατέχει ο υπόχρεος .

3. ΥΠΟΒΟΛΗ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΤΑΞΗΣ ΜΕΣΑ ΣΕ (2) ΜΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΤΑΤΑΞΗ

Η δήλωση μετάταξης, πρέπει να γίνει μέχρι τις 28/2/2014. (Ν. 2859/2000, Αρθρο 41, παρ. 8).

Συγκεκριμένα στον Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, ( Αρθρο 41. Ειδικό καθεστώς αγροτών ) , για τα ανωτέρω θέματα προβλέπονται τα εξής : « 8. Οι μετατασσόμενοι είναι υποχρεωμένοι να συντάσσουν, σε θεωρημένες από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. καταστάσεις, μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από τη μετάταξη, απογραφή που να περιλαμβάνει: α) τα αποθέματα των αγροτικών προϊόντων, στα οποία περιλαμβάνονται όσα έχουν συλλεχθεί, οι ηρτημένοι καρποί και οι καλλιέργειες που βρίσκονται σε εξέλιξη, κατά συντελεστή του κατ’αποκοπή φόρου, β) τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής, όπως σπόρων, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, ζωοτροφών και λοιπών συναφών, κατά συντελεστή φόρου, γ) τα αγαθά επένδυσης, εφόσον είναι χρησιμοποιήσιμα για τους σκοπούς της επιχείρησης και δεν παρήλθε η πενταετής περίοδος του διακανονισμού. Τα αποθέματα των πιο πάνω περιπτώσεων β’ και γ’ απογράφονται σε τιμές κόστους. 9.Τα αποθέματα των αγροτικών προϊόντων θεωρούνται: α) ως αγορές του κανονικού καθεστώτος απόδοσης του φόρου, σε τιμή πώλησης κατά το χρόνο της μετάταξης, με δικαίωμα να εκπέσουν τον κατ’αποκοπή φόρο, στην περίπτωση που γίνεται μετάταξη από το καθεστώς των αγροτών στο κανονικό καθεστώς, β) ως παράδοση αγαθών σε τιμή πώλησης, υποκείμενη στο φόρο με τον κατ’αποκοπή συντελεστή, στην περίπτωση που γίνεται μετάταξη από το κανονικό καθεστώς απόδοσης του φόρου στο καθεστώς των αγροτών. 10. Σε περίπτωση μετάταξης από το ειδικό καθεστώς των αγροτών στο κανονικό καθεστώς απόδοσης του φόρου , οι μετατασσόμενοι δικαιούνται να εκπέσουν το φόρο με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί: α) τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής, β) τα αγαθά επένδυσης, κατά το μέρος του φόρου που αναλογεί στα υπόλοιπα έτη της πενταετούς περιόδου διακανονισμού. 11.Σε περίπτωση μετάταξης από το κανονικό καθεστώς απόδοσης του φόρου στο καθεστώς των αγροτών, οι μετατασσόμενοι είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν το φόρο με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί: α) τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής, β) τα αγαθά επένδυσης, κατά το μέρος τους που αναλογεί στα υπόλοιπα έτη του διακανονισμού της πενταετούς περιόδου. 12.Για τα απογραφόμενα αγαθά που προβλέπουν οι διατάξεις της παραγράφου 8, υποβάλλεται, μέσα σε δύο (2) μήνες, από τη μετάταξη, δήλωση που περιλαμβάνει την αξία των αποθεμάτων και το φόρο που εκπίπτεται ή καταβάλλεται, κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις διατάξεις των πιο πάνω παραγράφων 9, 10 και 11. Ο φόρος αυτός καταβάλλεται ή εκπίπτεται, κατά περίπτωση, με την πιο πάνω δήλωση για την οποία εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου. ».

Επίσης στην απόφαση Π.4336/3162/Εγκ.10/10.7.1987 «Για την εφαρμογή του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας και άλλες διατάξεις» προβλέπονται τα εξής : «175. Υποχρεώσεις μετάταξης – Απογραφή. Οι αγρότες που μετατάσσονται από το ειδικό καθεστώς των αγροτών στο κανονικό και αντίστροφα υποχρεούνται να συντάξουν απογραφή. Η απογραφή θα πρέπει να γίνει σε θεωρημένες από τον Οικονομικό Έφορο καταστάσεις και να περατωθεί μέσα σε δύο μήνες από την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου, στην οποία ζητείται η μετάταξη. Η απογραφή πρέπει να περιλαμβάνει: α. Τα αποθέματα των αγροτικών προϊόντων, στα οποία περιλαμβάνονται όσα έχουν συλλεχτεί, οι ηρτημένοι καρποί και οι καλλιέργειες που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η αποτίμηση των αποθεμάτων θα γίνει σε τιμές πώλησης κατά το χρόνο της απογραφής και θα περιλαμβάνει τα αγαθά χωριστά κατά συντελεστή του κατ’ αποκοπή φόρου. β. Τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής, όπως σπόρων, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, ζωοτροφών και λοιπών συναφών. Η αποτίμηση θα γίνει σε τιμές κόστους. γ. Τα αγαθά επένδυσης (πάγια).

Η αποτίμηση θα γίνει στην αξία κτήσης προσαυξημένη με τις δαπάνες βελτίωσης και επέκτασης αυτών εκτός των δαπανών επισκευής και συντήρησης, εφόσον χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της αγροτικής εκμετάλλευσης και δεν έχει παρέλθει η πενταετής περίοδος διακανονισμού .

176. Ρύθμιση αποθεμάτων αγροτικών προϊόντων κατά τη μετάταξη. Η διάταξη της παρ. 9 καθορίζει την τύχη των αποθεμάτων των αγροτικών προϊόντων που προέκυψαν από την απογραφή η οποία έγινε κατά τη μετάταξη από το ένα καθεστώς στο άλλο.

Περίπτωση 1η: Μετάταξη από το καθεστώς των αγροτών στο κανονικό καθεστώς.

Στην περίπτωση αυτή τα αποθέματα των έτοιμων αγροτικών προϊόντων, όπως εμφανίζονται στην απογραφή που έγινε σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 8, θεωρούνται αγορές του κανονικού καθεστώτος και ο μετατασσόμενος αγρότης έχει δικαίωμα στο καθεστώς που εντάσσεται, να εκπέσει από το φόρο των εκροών του τον κατ’ αποκοπή φόρο που επιβάρυνε τις εισροές των αποθεμάτων αυτών, όπως προκύπτει από τη δήλωση αποθεμάτων, την οποία είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει μέσα σε δύο μήνες από την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου στην οποία ζητείται η μετάταξη.

Παράδειγμα:

Εστω, ότι ένας αγρότης μετατάσσεται από το ειδικό καθεστώς των αγροτών στο κανονικό. Στην τελευταία ημέρα της διαχειριστικής περιόδου, που προηγείται της μετάταξης, θα συντάξει απογραφή των αποθεμάτων των αγροτικών του προϊόντων σε τόσες κατηγορίες, όσοι είναι οι συντελεστές που έχουν οριστεί για την επιστροφή του κατ’ αποκοπή φόρου, που ορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου αυτού.

Τον πρώτο μήνα της διαχειριστικής περιόδου του νέου καθεστώτος μετά το πέρας της απογραφής, τα αποθέματα θα εμφανιστούν σαν αγορές του κανονικού καθεστώτος και ο κατ’ αποκοπή φόρος, που αναλογεί σ’ αυτά όπως προκύπτει από τη δήλωση αποθεμάτων, θα προστεθεί στο φόρο των αγορών του μηνός αυτού και θα εκπεστεί από το φόρο που προκύπτει από την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, στην προσωρινή δήλωση που θα αφορά την περίοδο αυτή. Η αποτίμηση των αποθεμάτων θα γίνει με τιμές πώλησης κατά το χρόνο της απογραφής και ο υπολογισμός του φόρου με βάση τους κατ’ αποκοπή συντελεστές.

Περίπτωση 2η: Μετάταξη από το κανονικό καθεστώς στο καθεστώς των αγροτών……………

177. Ρύθμιση αποθεμάτων πρώτων υλών και αγαθών επένδυσης στην περίπτωση μετάταξης από το ειδικό καθεστώς αγροτών στο κανονικό.

Όπως ορίζει η διάταξη της παρ. 10, όταν ο αγρότης μετατάσσεται από το ειδικό καθεστώς των αγροτών στο κανονικό καθεστώς απόδοσης του φόρου, δικαιούται να εκπέσει από το φόρο των εκροών του (πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών) το φόρο που έχει επιβαρύνει τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής του (σπόροι, φυτοφάρμακα, λιπάσματα), καθώς και το φόρο που έχει επιβαρύνει τα αγαθά επένδυσης (πάγια περιουσιακά στοιχεία, μηχανήματα, αγροτικά αυτοκίνητα), τα οποία έχουν περιληφθεί στην απογραφή που συνέταξε ο αγρότης κατά τη μετάταξή του. Διευκρινίζεται ότι η έκπτωση του φόρου των αποθεμάτων των πρώτων υλών θα γίνεται μόνο με την προϋπόθεση ότι ο αγρότης διαθέτει το σχετικό τιμολόγιο αγοράς. Ως προς τη σύνταξη της απογραφής των πρώτων υλών, τον υπολογισμό του φόρου και τον τρόπο της έκπτωσης, ισχύουν όσα αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο για τα αποθέματα των προϊόντων της αγροτικής παραγωγής, με τη διαφορά ότι η αποτίμηση των πρώτων υλών γίνεται στη μικρότερη τιμή μεταξύ τιμών κτήσης και τρέχουσας και για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνονται υπόψη οι κανονικοί συντελεστές που επιβάρυναν τις πρώτες ύλες.

Ως προς την έκπτωση του φόρου των αγαθών επένδυσης (πάγια), θα γίνεται μόνο εφόσον δεν έχει παρέλθει πενταετία από την πρώτη χρησιμοποίησή του, δηλαδή εφόσον δεν έχει παρέλθει η πενταετής περίοδος διακανονισμού, που ορίζεται από τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 26 και κατά το μέρος που αναλογεί στα υπόλοιπα έτη του πενταετούς διακανονισμού. Για τον τρόπο υπολογισμού του φόρου που δικαιούται να εκπέσει ο αγρότης για τα αγαθά επένδυσης, παραθέτουμε το ακόλουθο παράδειγμα:

Αγρότης του ειδικού καθεστώτος αγόρασε και άρχισε να χρησιμοποιεί γεωργικό μηχάνημα το έτος 1987 και πλήρωσε 3.000.000 δρχ. και ΦΠΑ 180.000 δρχ. (3.000.000 Χ 6%). Επιπλέον πραγματοποίησε δαπάνες βελτίωσης μέσα στο 1988 αξίας 500.000 δρχ. πλέον ΦΠΑ 30.000 δρχ. Έστω, ότι μετατάσσεται στο κανονικό καθεστώς την 1.1.1990. Επειδή δεν έχει παρέλθει η πενταετής περίοδος διακανονισμού, ο αγρότης αυτός έχει δικαίωμα να εκπέσει κατά τη μετάταξή του στο κανονικό καθεστώς το φόρο που αντιστοιχεί στα υπόλοιπα έτη της πενταετίας δηλαδή 180.000 Χ 2/5 = 72.000 δρχ. και 30.000 Χ 3/5 = 18.000 ήτοι συνολικά 90.000 δρχ.

178. Ρύθμιση αποθεμάτων πρώτων υλών και αγαθών επένδυσης στην περίπτωση μετάταξης από το κανονικό στο ειδικό καθεστώς αγροτών. ……………..

179. Δήλωση αποθεμάτων. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 12 οι αγρότες που μετατάσσονται από το ειδικό καθεστώς στο κανονικό και αντίστροφα είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν ειδική δήλωση μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου, στην οποία ζητείται η μετάταξη. Η δήλωση αυτή θα περιλαμβάνει τα αποθέματα των αγροτικών προϊόντων, των πρώτων υλών και επενδυτικών αγαθών, όπως έχουν απογραφεί σύμφωνα με τις διατάξεις της παραπάνω παρ. 8 (Βλ. ανάλυση στην παρ. 175 της παρούσας εγκυκλίου). Επίσης, η δήλωση αυτή θα περιλαμβάνει το φόρο που αναλογεί στα αποθέματα αγροτικών προϊόντων και πρώτων υλών με την εφαρμογή των κατ’ αποκοπή ή κανονικών συντελεστών κατά περίπτωση, το φόρο που εκπέστηκε κατά την αγορά των επενδυτικών αγαθών ή που πρέπει να εκπεσθεί και το υπόλοιπο του φόρου που παραμένει για διακανονισμό για τα υπόλοιπα χρόνια της πενταετίας. Το σύνολο του φόρου που θα προκύψει από τη δήλωση έχει δικαίωμα να εκπέσει ο μετατασσόμενος αγρότης, εφόσον μετατάσσεται από το ειδικό καθεστώς των αγροτών στο κανονικό ή έχει υποχρέωση να καταβάλλει, εφόσον μετατάσσεται από το κανονικό στο ειδικό καθεστώς. Η έκπτωση του φόρου ενεργείται με την πρώτη προσωρινή δήλωση που υποβάλλει ο μετατασσόμενος μετά τη λήξη της δίμηνης προθεσμίας για τη διενέργεια της απογραφής των αποθεμάτων μετάταξης, η δε καταβολή γίνεται με την υποβολή της δήλωσης αποθεμάτων.

Για τη δήλωση αυτή θα εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις που προβλέπονται για τις δηλώσεις του άρθρου 31 (έλεγχος δηλώσεων, έκδοση καταλογιστικών πράξεων, πρόστιμο, προσαυξήσεις κ.λπ.). Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι λεπτομέρειες, ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης που προβλέπεται από τις διατάξεις της παραγράφου αυτής……………»

4. ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ Ο ΑΓΡΟΤΗΣ, ΝΑ ΕΝΤΑΧΘΕΙ ΣΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΠΑ

  • Φωτοτυπία ταυτότητας (επικυρωμένη)
  • Βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας από τον ανταποκριτή του ΟΓΑ
  • Για την επαγγελματική Δ/νση (έδρα) του υπόχρεου, απαιτείται το Ε9 ή συμβόλαιο ενοικίασης ή υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/86 (επικυρωμένη) δωρεάν παραχώρησης τρίτου.
  • Για την απόδειξη από τον υπόχρεο ότι υπάρχει αγροτική εκμετάλλευση, δήλωση Ε9 ή συμβόλαια ή ενοικιαστήρια, που έχουν κατατεθεί στην Δ.Ο.Υ. ή αποδεικτικά ιδιοκτησίας του ζωικού κεφαλαίου που κατέχει.

Σημειώνεται ότι ορισμένες Δ.Ο.Υ, κάποια από τα ανωτέρω δεν τα θεωρούν απαραίτητα ή ζητούν κάποιες άλλες παρεμφερείς βεβαιώσεις .

Σίγουρα θα βοηθούσε στην ομαλή ενσωμάτωση των αγροτών στον νέο τρόπο φορολογίας, η έκδοση οδηγίας από την φορολογική Διοίκηση η οποία, θα ελαχιστοποιούσε αλλά και θα συγκεκριμενοποιούσε τα δικαιολογητικά της περίπτωσης αυτής.
VI. ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ

Ο τρόπος και η διαδικασία λογιστικής παρακολούθησης προβλέπεται από τον Κ.Φ.Α.Σ. και τα κύρια σημεία έχουν ως εξής :

1. ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΤΗΡΗΣΗΣ « ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΣΟΔΩΝ – ΕΞΟΔΩΝ » (ΑΠΛΟΓΡΑΦΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ )

Προβλέπεται από το άρθρο 4 « Τήρηση Απλογραφικών ή Διπλογραφικών βιβλίων », του Κ.Φ.Α.Σ.

Στο βιβλίο εσόδων – εξόδων καταχωρούνται διακεκριμένα:

  1. Το είδος του δικαιολογητικού, ο αύξων αριθμός και η χρονολογία έκδοσης ή λήψης του, καθώς και το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία του εκδότη των στοιχείων αγορών και εξόδων.
  2. Τα έσοδα από την πώληση εμπορευμάτων, προϊόντων, πρώτων και βοηθητικών υλών, υλικών συσκευασίας, από την παροχή υπηρεσίας και από λοιπές πράξεις (π.χ. οικονομικές ενισχύσεις κ.λ.π )
  3. Οι δαπάνες για αγορά αγαθών, διακεκριμένα και ανάλογα με τον προορισμό τους για μεταπώληση ή παραγωγή προϊόντων, οι δαπάνες λήψης υπηρεσιών, τα γενικά έξοδα και λοιπές πράξεις.
  4. Η αξία αγοράς και πώλησης των παγίων στοιχείων.
  5. Ο Φ. Π. Α. που αντιστοιχεί στις πιο πάνω πράξεις.
  6. Οι αυτοπαραδόσεις αγαθών ή η ιδιοχρησιμοποίηση υπηρεσιών.
  7. Τα έσοδα και έξοδα για λογαριασμό τρίτου που αφορούν πράξεις για τις οποίες εκδίδονται εκκαθαρίσεις .
  8. Οι επιστροφές και οι εκπτώσεις που γίνονται με ιδιαίτερο στοιχείο επί των πιο πάνω πράξεων, οι οποίες καταχωρούνται αφαιρετικά από τις αντίστοιχες στήλες.

Το ποσό κάθε πράξης των περιπτώσεων β’ , γ’ , δ’ και στ’ αναλύεται στον χρόνο ενημέρωσης, σε ιδιαίτερες στήλες του τηρούμενου βιβλίου ή σε καταστάσεις ανάλογα με τις ανάγκες του Φ.Π.Α.

Επίσης σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου εσόδων – εξόδων ή σε καταστάσεις καταχωρείται, μέχρι τον χρόνο της εμπρόθεσμης υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για κάθε πάγιο περιουσιακό στοιχείο, η ημερομηνία και η αξία κτήσης του, το οικείο δικαιολογητικό, ο συντελεστής απόσβεσής του, οι αποσβέσεις και η αναπόσβεστη αξία.

Δεν υπάρχει υποχρέωση να καταχωρούνται ξεχωριστά οι πωλήσεις μετρητοίς και επί πιστώσει και γενικά δεν καταγράφεται στα βιβλία αυτά ο τρόπος πληρωμής.

Η καταχώρηση – ενημέρωση του βιβλίου εσόδων – εξόδων με τις πιο πάνω πράξεις γίνεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα κάθε ημερολογιακού τριμήνου και όχι πέραν του χρόνου της εμπρόθεσμης υποβολής της περιοδικής δήλωσης Φ. Π. Α.

Ένα ενδεικτικό υπόδειγμα «ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΣΟΔΩΝ – ΕΞΟΔΩΝ » , παρατίθεται κατωτέρω, με κύριο σκοπό την εξοικείωση , καθώς στην αγορά κυκλοφορούν πολλά εύχρηστα ηλεκτρονικά λογιστικά προγράμματα, που μειώνουν σημαντικά το χρόνο λογιστικής υποστήριξης και στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να προτιμώνται.

2. ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΓΡΑΦΩΝ

Βιβλίο απογραφών ή καταστάσεις απογραφής, τηρείται εφόσον τα ετήσια ακαθάριστα έσοδά του από την πώληση αγαθών υπερέβησαν το όριο των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ.

Στο βιβλίο απογραφών ή σε καταστάσεις απογραφής καταχωρούνται τα εμπορεύματα, τα προϊόντα, τα ημιέτοιμα, οι Α’ και Β’ ύλες, καθώς και τα υλικά συσκευασίας, τα οποία κατέχει ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών κατά τη λήξη της διαχειριστικής του περιόδου και βρίσκονται σε δικές του εγκαταστάσεις ή σε εγκαταστάσεις τρίτων. Η καταχώρηση αυτή γίνεται με τον τρόπο που ορίζεται με τις διατάξεις της περίπτωσης α’ της υποπαραγράφου 10.2 της παραγράφου 10 του άρθρου 4

(*) . Το βιβλίο ενημερώνεται, με την ποσοτική καταχώρηση των αποθεμάτων, μέχρι την 20ή Φεβρουαρίου του επόμενου έτους, η δε αξία τίθεται μέχρι τον χρόνο της εμπρόθεσμης υποβολής, της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

(*) « 10.2. Βιβλίο απογραφών στο οποίο μετά από καταμέτρηση καταγράφονται και αποτιμώνται όλα τα στοιχεία της επαγγελματικής του περιουσίας που κατέχει κατά τη λήξη της διαχειριστικής του περιόδου. ……….. Για την αποτίμηση των στοιχείων της απογραφής εφαρμόζονται υποχρεωτικά οι κανόνες αποτίμησης του Π.Δ. 1123/1980………….. Στο βιβλίο απογραφών καταχωρούνται: α) Τα αποθέματα τα οποία καταγράφονται στο βιβλίο ή σε καταστάσεις διακεκριμένα για κάθε αποθηκευτικό χώρο. Τα αποθέματα που βρίσκονται σε τρίτους καταχωρούνται ανά τρίτο χωρίς να απαιτείται καταχώρηση και κατά αποθηκευτικό χώρο τρίτου. Η καταχώρηση, η οποία περιλαμβάνει το είδος, τη μονάδα μέτρησης, την ποσότητα, την κατά μονάδα αξία, στην οποία αποτιμήθηκε κάθε είδος, καθώς και τη συνολική του αξία, γίνεται με μία εγγραφή για ολόκληρη την ποσότητα κάθε είδους αγαθού, για κάθε αποθηκευτικό χώρο. Τα πιο πάνω αναφερόμενα αγαθά που βρίσκονται σε υποκατάστημα ή σε αποθηκευτικό χώρο καταχωρούνται διακεκριμένα στο βιβλίο απογραφών της έδρας και τα δεδομένα των αγαθών αυτών δίνονται άμεσα στον έλεγχο που διενεργείται στο υποκατάστημα ή στον αποθηκευτικό χώρο. »

Σχετικά με την σπουδαιότητα της απογραφής στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις βλέπε και σχόλιο ανωτέρω Κεφ. V. Παρ. 2 .

3. ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΑ

α) Δελτίο αποστολής – «Δικαιολογητικό έγγραφο μη τιμολογηθέντων αποθεμάτων»

Από 1/1/2014, καταργήθηκε η υποχρέωση έκδοσης δελτίου αποστολής, με παράλληλη καθιέρωση της υποχρέωσης παρακολούθησης μόνο των μη τιμολογηθέντων αποθεμάτων, όπως αυτή εξειδικεύεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων (ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ / ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ / 2 Ιανουαρίου 2014 / Πως θα γίνεται η διακίνηση από 1.1.2014) . Κατόπιν των ανωτέρω μεταβολών και με σκοπό την απλοποίηση της μετάβασης στο νέο καθεστώς, με σχετικές αποφάσεις, προβλέπονται τα εξής:

«Α. Τρόπος παρακολούθησης μη τιμολογηθέντων αποθεμάτων

Για την αποστολή, την παράδοση ή τη διακίνηση αποθεμάτων, με σκοπό την πώληση, απευθείας ή μέσω τρίτου, από τον προμηθευτή στον αγοραστή αυτών, εφόσον δεν εκδίδονται άμεσα με την αποστολή, την παράδοση ή τη διακίνηση των αποθεμάτων φορολογικά στοιχεία αξίας, που συνοδεύουν τα αποθέματα μέχρι τον τελικό παραλήπτη τους, συντάσσεται δικαιολογητικό έγγραφο μη τιμολογηθέντων αποθεμάτων, με περιεχόμενο τα δεδομένα των παραγράφων 9, 10 και 11 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ. (Ν. 4093/2012), ( δηλαδή των απαραίτητων στοιχείων του τιμολογίου, που αναλύονται κατωτέρω ) πλην της τιμής μονάδας, της αξίας και του Φ.Π.Α. των αποθεμάτων.

Το ανωτέρω δικαιολογητικό συντάσσεται για την παραλαβή αποθεμάτων από τον αγοραστή (υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών) αυτών, εφόσον δεν παραδίδεται σ’ αυτόν, κατά την παραλαβή τους, τιμολόγιο του προμηθευτή αυτών ή αντίτυπο του δικαιολογητικού εγγράφου μη τιμολογηθέντων αποθεμάτων ή δεν εκδίδεται άμεσα με την παραλαβή τους τίτλος κτήσης του άρθρου 5 παράγραφος 6 του Κ.Φ.Α.Σ..

Το ανωτέρω δικαιολογητικό συντάσσεται κατά το χρόνο της αποστολής ή της παράδοσης ή της παραλαβής ή της διακίνησης, συνοδεύει τα αποθέματα μέχρι τον τελικό προορισμό τους και διαφυλάσσεται στις εγκαταστάσεις του προμηθευτή και του αγοραστή, πλην των ιδιωτών, των αποθεμάτων »

β) Τιμολόγιο

Για την πώληση αγαθών για ίδιο λογαριασμό ή για λογαριασμό τρίτου και την παροχή υπηρεσιών από υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών σε άλλο υπόχρεο, ή σε αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. ή σε πρόσωπα εκτός της χώρας, για την άσκηση του επαγγέλματός τους ή την εκτέλεση του σκοπού τους, κατά περίπτωση, εκδίδεται τιμολόγιο, τουλάχιστον διπλότυπο.

Επίσης, ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών εκδίδει τιμολόγιο όταν εισπράττει επιδοτήσεις, οικονομικές ενισχύσεις, αποζημιώσεις, επιστροφές τόκων, εισφορές και άλλα ανόργανα έσοδα. Για την υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου, ως είσπραξη θεωρείται και η πίστωση του λογαριασμού του δικαιούχου, εφόσον αυτός εγγράφως έλαβε γνώση της πίστωσης αυτής.

Στο τιμολόγιο αναγράφονται:

• η ημερομηνία έκδοσης αυτού,

• τα πλήρη στοιχεία των συμβαλλομένων, (ως πλήρη στοιχεία των συμβαλλομένων νοούνται το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία, η διεύθυνση και ο Α.Φ. Μ.. )

• η ημερομηνία της συναλλαγής, εφόσον δεν συμπίπτει με την ημερομηνία έκδοσης του τιμολογίου, και

• τα στοιχεία αυτής ( ως πλήρη στοιχεία της συναλλαγής νοούνται το είδος των αγαθών, η ποσότητα, η μονάδα μέτρησης, η τιμή μονάδας και η αξία ή το είδος των υπηρεσιών και η αμοιβή, η οποία, όπου συντρέχει περίπτωση, αναλύεται κατά συντελεστή Φ.Π.Α. ή απαλλαγή από το Φ.Π.Α.. Οι παρεχόμενες εκπτώσεις αναγράφονται κατά τις ίδιες διακρίσεις. Στο καθαρό ποσό περιλαμβάνονται οι κατά το χρόνο της συναλλαγής συναλλακτικές και ειδικές φορολογικές επιβαρύνσεις και προστίθεται ο Φ.Π.Α. που αναλογεί. Ακόμη αναγράφεται το συνολικό ποσό της αξίας της συναλλαγής ή της αμοιβής. Επί αγοράς ηρτημένων καρπών ορισμένου κτήματος στο τιμολόγιο αναγράφεται ως ποσότητα αυτή που υπολογίζεται να αποληφθεί. )

Σημειώνεται ότι από τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (Κ.Φ.Α.Σ. – ν. 4093/2012), όπως ισχύει από 01/01/2013, προκύπτει ότι, δεν είναι υποχρεωτική η αναγραφή της αρμόδιας ΔΟΥ στα φορολογικά στοιχεία. (Αρ. πρωτ.: Δ15Β 1100687 ΕΞ 20.6.2013)

γ) Πιστωτικό τιμολόγιο

Για τις επιστροφές και τις εκπτώσεις ή άλλες διαφορές, εκτός του Φ.Π.Α., οι οποίες αναφέρονται σε προηγούμενες συναλλαγές, εκδίδεται πιστωτικό τιμολόγιο από τον εκδότη του τιμολογίου ή άλλου στοιχείου που εκδόθηκε αντί τιμολογίου, στο οποίο αναγράφονται, εκτός των στοιχείων των συμβαλλομένων, το είδος, η ποσότητα, η μονάδα μέτρησης, η τιμή και η αξία κατά συντελεστή Φ. Π. Α. των επιστρεφομένων αγαθών, το ποσό των εκπτώσεων και των τυχόν διαφορών, ο αύξων αριθμός ή οι αριθμοί των στοιχείων της συναλλαγής που αφορά η επιστροφή ή η παρεχόμενη έκπτωση, καθώς και ο Φ.Π.Α.. Επί εκπτώσεων που υπολογίζονται με βάση τις πωλήσεις δεν απαιτείται η αναγραφή των πιο πάνω αριθμών. Πιστωτικό τιμολόγιο για το Φ.Π.Α. εκδίδεται μόνο στις περιπτώσεις που προβλέπεται αυτό ρητά από σχετικές διατάξεις.

4. ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΩΝ

Το τιμολόγιο εκδίδεται κατά την παράδοση ή την έναρξη της αποστολής των αγαθών στον παραλήπτη, κατά περίπτωση. Κατ’ εξαίρεση, το τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο σε ένα (1) μήνα από την παράδοση ή αποστολή των αγαθών στον αγοραστή και πάντως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο των συμβαλλομένων.

Το τιμολόγιο αγοράς ηρτημένων καρπών εκδίδεται κατά το χρόνο κατάρτισης της σύμβασης.

Επί επιστροφής αγαθών το πιστωτικό τιμολόγιο εκδίδεται το αργότερο σε ένα (1) μήνα από το χρόνο της παραλαβής τους και πάντως μέσα στην ίδια διαχειριστική περίοδο που παραλήφθηκαν τα αγαθά.

Στην περίπτωση παροχής υπηρεσίας το τιμολόγιο εκδίδεται με την ολοκλήρωση της παροχής. Όταν η παροχή υπηρεσίας διαρκεί, εκδίδεται τιμολόγιο κατά το χρόνο που καθίσταται απαιτητό μέρος της αμοιβής, για το μέρος αυτό και την υπηρεσία που παρασχέθηκε.

Πάντως, το τιμολόγιο δεν μπορεί να εκδοθεί πέραν της διαχειριστικής περιόδου που παρασχέθηκε η υπηρεσία. 5. ΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ Δ.Ο.Υ Δεν προβλέπεται υποχρέωση θεώρησης για τα κατωτέρω λογιστικά βιβλία και στοιχεία.

Περιγραφή φορολογικού βιβλίου / Στοιχειου Τρόπος τήρησης Σχετικές διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. Θεώρηση
Βιβλίο εσόδων – εξόδων (απλογραφικά) Χειρόγραφο Άρθρα 4 & 9 Αθεώρητο
Βιβλίο εσόδων – εξόδων (απλογραφικά) Μηχανογραφικό Άρθρα 4 & 9 Αθεώρητο
Βιβλίο απογραφών ή καταστάσεις απογραφής (απλογραφικά) Χειρόγραφα Άρθρα 4 & 9 Αθεώρητα
Βιβλίο απογραφών ή καταστάσεις απογραφής (απλογραφικά) Μηχανογραφικά Άρθρα 4 & 9 Αθεώρητα
Τιμολόγιο (πώληση αγαθών) Χειρόγραφο Άρθρα 6 & 9 Αθεώρητο
Τιμολόγιο (πώληση αγαθών) Με χρήση Η/Υ Άρθρα 6 & 9 Χωρίς σήμανση από Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.
Τιμολόγιο (παροχή υπηρεσιών) Χειρόγραφο Άρθρα 6 & 9 Αθεώρητο
Τιμολόγιο (παροχή υπηρεσιών) Με χρήση Η/Υ Άρθρα 6 & 9 Χωρίς σήμανση από Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.
Τιμολόγιο (επιδοτήσεων, αποζημιώσεων κ.λπ.) Χειρόγραφο Άρθρα 6 & 9 Αθεώρητο
Τιμολόγιο (επιδοτήσεων, αποζημιώσεων κ.λπ.) Με χρήση Η/Υ Άρθρα 6 & 9 Χωρίς σήμανση από Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.
Τιμολόγιο (Αγοράς αγροτικών προϊόντων) Χειρόγραφο Άρθρα 6 & 9 Αθεώρητο
Τιμολόγιο (Αγοράς αγροτικών προϊόντων) Με χρήση Η/Υ Άρθρα 6 & 9 Χωρίς σήμανση από Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.
Εκκαθαρίσεις Χειρόγραφες Άρθρα 6 & 9 Αθεώρητες
Εκκαθαρίσεις Με χρήση Η/Υ Άρθρα 6 & 9 Χωρίς σήμανση από Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ.

Πηγή : Άρθρα , Ενδεικτικοί πίνακες με ορισμένα φορολογικά στοιχεία και βιβλία που τηρούνται θεωρημένα, με ειδική σήμανση ή αθεώρητα αντίστοιχα, βάσει των διατάξεων του νέου Κ.Φ.Α.Σ. / Κωνσταντίνος Δημ. Γραβιάς και Κωνσταντίνος Αντ. Κουλογιάννης ).

6. ΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΑ

Σύμφωνα με τον Κ.Φ.Α.Σ., κάθε εγγραφή στα βιβλία, που αφορά συναλλαγή ή άλλη πράξη του υπόχρεου, πρέπει να στηρίζεται σε στοιχεία που προβλέπονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου ή σε δημόσια έγγραφα ή σε άλλα πρόσφορα αποδεικτικά στοιχεία.

Άρα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιμελή συλλογή και ταξινόμηση κάθε είδους δαπάνης με τα προσήκοντα παραστατικά.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον τρόπο πληρωμής των αγορών/εξόδων αφού σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος , Αρθρο 23. Μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες : Οι ακόλουθες δαπάνες δεν εκπίπτουν:

α) ………….β) κάθε είδους δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των πεντακοσίων (500) ευρώ, εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση δεν έγινε με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής.

7. ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ

Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών , δηλαδή και οι αγρότες του κανονικού καθεστώτος, υποβάλλουν καταστάσεις, για μηχανογραφική επεξεργασία και διασταύρωση πληροφοριών, με τις συναλλαγές που πραγματοποίησαν για την επαγγελματική τους εξυπηρέτηση ή την εκπλήρωση του σκοπού τους, από αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών, από χονδρικές πωλήσεις αγαθών και παροχή υπηρεσιών και από καταβολή ή είσπραξη αμοιβών, αποζημιώσεων, οικονομικών ενισχύσεων και άλλων δικαιωμάτων.

Οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. υποβάλλουν καταστάσεις, μόνο για τα τιμολόγια πώλησης των προϊόντων τους, που δύνανται να εκδίδουν οι ίδιοι για το σύνολο της παραγωγής τους.

Οι καταστάσεις αυτές ( στην γλώσσα μας « Συγκεντρωτικές Καταστάσεις » ) περιέχουν το ονοματεπώνυμο και το πατρώνυμο ή την επωνυμία, καθώς και τον Α.Φ.Μ. του υπόχρεου και το έτος που αφορούν.

Στις καταστάσεις αυτές καταχωρούνται το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία, ο Α.Φ.Μ. των συναλλασσομένων με τον υπόχρεο (προμηθευτών, πελατών κ.λπ.), ο συνολικός αριθμός των τιμολογίων ή άλλων φορολογικών στοιχείων και η συνολική αξία, προ Φ. Π. Α..

Εξαιρετικά, δεν συμπεριλαμβάνονται στις καταστάσεις αυτές συναλλαγές, εφόσον η συνολική αξία, προ Φ.Π.Α., ενός εκάστου στοιχείου που έχει εκδοθεί γι’ αυτές δεν υπερβαίνει τα τριακόσια (300) ευρώ.

Οι καταστάσεις υποβάλλονται μέχρι την εικοστή πέμπτη (25η) Ιουνίου κάθε χρόνου με τις συναλλαγές του προηγούμενου ημερολογιακού έτους, δηλαδή για τους αγρότες έως 25/6/2015 , για τις συναλλαγές του έτους 2014.

8 . ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 9 του Κ.Φ.Α.Σ. ¨Τα βιβλία, τα στοιχεία, τα λοιπά δικαιολογητικά των εγγραφών στα βιβλία, καθώς και τα ηλεκτρομαγνητικά μέσα στα οποία αποθηκεύονται δεδομένα βιβλίων, για τα οποία δεν υπάρχει υποχρέωση εκτύπωσής τους, διατηρούνται στον εκάστοτε οριζόμενο από τις σχετικές φορολογικές διατάξεις χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρου και οπωσδήποτε όσο χρόνο εκκρεμεί σχετική υπόθεση ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας. Από το 2014 και μετά ισχύουν οι διατάξεις του Νέου Κ.Φ.Δ. σύμφωνα με τις οποίες ισχύουν τα ακόλουθα: Αιτιολογική έκθεση: Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 36 προβλέπεται το χρονικό διάστημα των πέντε (5) ετών εντός του οποίου η φορολογική διοίκηση έχει δικαίωμα να εκδώσει πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου καθώς και οι περιπτώσεις παράτασης αυτού (παράγραφος 2). Με την παράγραφο 3 του άρθρου 36 προβλέπεται ότι ειδικά για περιπτώσεις φοροδιαφυγής πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μπορεί να εκδοθεί εντός είκοσι (20) ετών από τη λήξη του φορολογικού έτους. Με την παράγραφο 4 προβλέπεται ότι στην περίπτωση που ο διορθωτικός προσδιορισμός φόρου συνεπάγεται τροποποίηση πράξης προσδιορισμού φόρου για φορολογικό έτος για το οποίο το δικαίωμα ελέγχου έχει παραγραφεί, η αντίστοιχη προσαρμογή φόρου διενεργείται στο παλαιότερο φορολογικό έτος για το οποίο το δικαίωμα ελέγχου δεν έχει ακόμη παραγραφεί και στο οποίο αφορά ο διορθωτικός προσδιορισμός φόρου.
VII. ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΞΟΔΩΝ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ

1. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΠΟΥ ΕΚΠΙΠΤΟΥΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ

Αυτές ορίζονται από τα επόμενα άρθρα του Ν. 4172/2013.

« Αρθρο 22. Εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες

Κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα ( άρα και αγροτική ) , επιτρέπεται η έκπτωση όλων των δαπανών, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 23 του Κ.Φ.Ε., οι οποίες: α) πραγματοποιούνται προς το συμφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές της, β) αντιστοιχούν σε πραγματική συναλλαγή και η αξία της συναλλαγής δεν κρίνεται κατώτερη ή ανώτερη της αγοραίας, στη βάση των στοιχείων που διαθέτει η Φορολογική Διοίκηση, γ) εγγράφονται στα τηρούμενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά.» και

Αρθρο 23. Μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες

Οι ακόλουθες δαπάνες δεν εκπίπτουν: α) τόκοι από δάνεια που λαμβάνει η επιχείρηση από τρίτους, εκτός από τα τραπεζικά δάνεια, διατραπεζικά δάνεια, καθώς και τα ομολογιακά δάνεια που εκδίδουν ανώνυμες εταιρείες κατά το μέτρο που υπερβαίνουν τους τόκους που θα προέκυπταν εάν το επιτόκιο ήταν ίσο με το επιτόκιο των δανείων αλληλόχρεων λογαριασμών προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, όπως αυτό αναφέρεται στο στατιστικό δελτίο οικονομικής συγκυρίας της Τράπεζας της Ελλάδος για την πλησιέστερη χρονική περίοδο πριν την ημερομηνία δανεισμού, β) κάθε είδους δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των πεντακοσίων (500) ευρώ, εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση δεν έγινε με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, γ) οι μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, δ) προβλέψεις εκτός των οριζομένων στο άρθρο 26,

ε) πρόστιμα και ποινές, περιλαμβανομένων των προσαυξήσεων, στ) η παροχή ή λήψη αμοιβών σε χρήμα ή είδος που συνιστούν ποινικό αδίκημα, ζ) ο φόρος εισοδήματος, συμπεριλαμβανομένων του τέλους επιτηδεύματος και των έκτακτων εισφορών, που επιβάλλεται για τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα, σύμφωνα με τον Κ.Φ.Ε., καθώς και ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ. Π. Α.) που αναλογεί σε μη εκπιπτόμενες δαπάνες, εφόσον δεν είναι εκπεστέος ως Φ. Π. Α. εισροών, η) το τεκμαρτό μίσθωμα της παραγράφου 2 του άρθρου 39 σε περίπτωση ιδιόχρησης κατά το μέτρο που υπερβαίνει το τρία τοις εκατό (3%) επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, θ) οι δαπάνες για την οργάνωση και διεξαγωγή ενημερωτικών ημερίδων και συναντήσεων που αφορούν στη σίτιση και διαμονή πελατών ή εργαζομένων της κατά το μέτρο που υπερβαίνουν το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά συμμετέχοντα και κατά το μέτρο που η συνολική ετήσια δαπάνη υπερβαίνει το μισό τοις εκατό (0,5%) επί του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος της επιχείρησης, ι) οι δαπάνες για τη διεξαγωγή εορταστικών εκδηλώσεων, σίτισης και διαμονής φιλοξενούμενων προσώπων κατά το μέτρο που υπερβαίνουν το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά συμμετέχοντα και κατά το μέτρο που η συνολική ετήσια δαπάνη υπερβαίνει το μισό τοις εκατό (0,5%) επί του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος της επιχείρησης, ια) οι δαπάνες ψυχαγωγίας. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση που η επιχειρηματική δραστηριότητα του φορολογούμενου έχει ως κύριο αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ψυχαγωγίας και οι δαπάνες αυτές πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της δραστηριότητας αυτής, ιβ) προσωπικές καταναλωτικές δαπάνες και ιγ) το σύνολο των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος μη συνεργάσιμο ή που υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65 του Κ.Φ.Ε., εκτός εάν ο φορολογούμενος αποδείξει ότι οι δαπάνες αυτές αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά κερδών ή εισοδημάτων ή κεφαλαίων με σκοπό τη φοροαποφυγή ή τη φοροδιαφυγή. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν αποκλείει την έκπτωση των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος – μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., εφόσον υπάρχει η νομική βάση για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της Ελλάδας και αυτού του κράτους – μέλους.»

2. ΑΓΟΡΕΣ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ – ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΦΟΔΙΩΝ ΓΕΝΙΚΑ

Είναι η κυριότερη κατηγορία δαπανών και εκπίπτει εφόσον υπάρχει το τιμολόγιο του προμηθευτή, έχει καταχωρηθεί στα λογιστικά βιβλία και εφόσον η αξία της είναι μεγαλύτερη από 500 ευρώ τότε η πληρωμή της έχει γίνει με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής (κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό του προμηθευτή ή επιταγή ή πιστωτική κάρτα).

3. ΕΞΟΔΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ – ΕΡΓΟΣΗΜΟ

Για την αναγνώριση των εξόδων των εργατών χρειάζεται η ασφάλιση αυτών, η οποία βέβαια είναι υποχρεωτική και από τις διατάξεις της ασφαλιστικής Νομοθεσίας.

Φυσικά σε περίπτωση απασχόλησης και άλλων κατηγοριών εργαζομένων ισχύουν οι γενικές διατάξεις της εργατικής και ασφαλιστικής Νομοθεσίας.

Η ασφάλιση των εργατών γης ( ημεδαπών και αλλοδαπών), γίνεται μέσω της διαδικασίας καταβολής του εργόσημου . Κατωτέρω παρατίθονται τα κύρια σημεία της Εγκύκλιου του Ο.Γ.Α. αριθ. 9/12.9.2011 « Εφαρμογή Εργοσήμου – Ασφάλιση στον ΟΓΑ των αυτοτελώς απασχολουμένων εργατών γης », Αθήνα, 12-9-2011.

«Σας γνωρίζουμε, ότι με τις διατάξεις των άρθρων 20 έως και 24 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ 115 Α) «Νέο Ασφαλιστικό Σύστημα και συναφείς διατάξεις, ρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις», όπως αντικαταστάθηκαν και συμπληρώθηκαν με τις διατάξεις της παρ. 8 του άρθρου 76 του ν. 3996/2011 (ΦΕΚ 170 Α), θεσπίστηκε το εργόσημο για την καταβολή της αμοιβής και των ασφαλιστικών εισφορών ορισμένων κατηγοριών εργαζομένων, μεταξύ των οποίων και οι εργάτες γης. Με την υπ’ αριθ. 14913/343/Φ10034/27.6.2011 (ΦΕΚ 1586 Β) Απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίστηκαν οι προδιαγραφές, η διαδικασία έκδοσης και εξαργύρωσης του εργοσήμου και τα λοιπά ειδικότερα θέματα που αφορούν στις συναλλαγές εργοσήμου. Με την παρούσα εγκύκλιο, σας κοινοποιούμε τις ως άνω διατάξεις, σας παρέχουμε γενικές πληροφορίες για το εργόσημο και σας ενημερώνουμε για το νέο θεσμικό πλαίσιο ασφάλισης στον ΟΓΑ των αυτοτελώς απασχολουμένων εργατών γης, την εφαρμογή του εργοσήμου στον ΟΓΑ και τη διαδικασία ένταξης στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών, των εργατών γης.

Ι. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΡΓΟΣΗΜΟΥ Φύση εργοσήμου – Γενική περιγραφή διαδικασίας
Σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις, για την αμοιβή και παρακράτηση εισφορών των προσώπων που ορίζονται στο ν.3863/2010 (μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και οι εργάτες γης), τηρείται στο εξής, υποχρεωτικά, διαδικασία έκδοσης και εξαργύρωσης ειδικής επιταγής «εργόσημο».

Υπόχρεος έκδοσης του εργοσήμου είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που δέχεται ή χρησιμοποιεί τις εργασίες ή υπηρεσίες των ανωτέρω προσώπων. Δικαίωμα εξαργύρωσης έχει αποκλειστικά ο αποδέκτης του εργοσήμου.

Το εργοσήμο αντικαθιστά, κατά τρόπο αποκλειστικό, την αποζημίωση των ως άνω απασχολουμένων με οποιαδήποτε απευθείας δοσοληψία χρηματικής φύσης. Κατά την εξαργύρωση του εργοσήμου παρακρατείται μέρος της αναγραφόμενης αξίας έναντι ασφαλιστικών εισφορών και αποδίδεται στον ασφαλιστικό φορέα κάλυψης του απασχολούμενου. Στη φυσική του μορφή, το εργόσημο φέρει συγκεκριμένα στοιχεία για τον εκδότη, τον ασφαλιστικό φορέα, την ονομαστική αξία και την κράτηση υπέρ του ασφαλιστικού φορέα, το φορέα έκδοσης, την ημερομηνία έκδοσης, την ημερομηνία λήξης και την ημερομηνία εξόφλησης. Επίσης, φέρει μοναδικό αριθμό που χαρακτηρίζει μονοσήμαντα το συγκεκριμένο εργόσημο και εγγυάται τη γνησιότητα αυτού.

Κατά την έκδοση του εργοσήμου παράγονται δύο στελέχη. Το ένα από αυτά κρατείται και φυλάσσεται, προαιρετικά, από τον εργοδότη ως αποδεικτικό πληρωμής και για την απόλαυση οικονομικών ελαφρύνσεων που προβλέπονται στο ν. 3863/2010, ενώ το δεύτερο αποδίδεται από τον εργοδότη στον απασχολούμενο ως μέσο εξαργύρωσης, αλλά και ως, προαιρετικό, αποδεικτικό απασχόλησης. Η έκδοση και η εξαργύρωση εργοσήμου γίνεται από τους συμβεβλημένους φορείς υπηρεσιών πληρωμής, για λογαριασμό του αρμόδιου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, ο οποίος και αναγράφεται ευκρινώς επί του εργοσήμου (ΟΓΑ ή ΙΚΑ).

Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος τηρεί τραπεζικό λογαριασμό στην εκδότρια τράπεζα, μπορεί να διενεργείται από τον εργοδότη ειδική συναλλαγή «εργοσήμου», με κατάθεση της αμοιβής του εργαζόμενου στο λογαριασμό του.

Ακύρωση – Επανέκδοση – Περιορισμοί Το ποσό του εργοσήμου δεν μπορεί να είναι μικρότερο των πέντε (5) ευρώ. Ο χρόνος ισχύος του ορίζεται στους τέσσερεις (4) μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του. Μετά τη λήξη της περιόδου αυτής το εργόσημο δε μπορεί να εξαργυρωθεί από τον εργαζόμενο. Εργόσημο που δεν έχει χρησιμοποιηθεί από τον εργοδότη μπορεί να ακυρωθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία έκδοσής του. Μετά τη λήξη ισχύος του, το εργόσημο ακυρώνεται αυτομάτως από το φορέα έκδοσης και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον εργοδότη για πληρωμή ή να εξαργυρωθεί από τον εργαζόμενο. Εργόσημο που δεν έχει χρησιμοποιηθεί από τον εργοδότη μπορεί να ακυρωθεί και να επιστραφεί το ποσό του στον εργοδότη αποκλειστικά από το φορέα έκδοσης, εντός του προβλεπόμενου χρόνου ακύρωσης, σε σημεία στα οποία είναι εφικτή η επιβεβαίωση της ταυτότητάς του (όχι μέσω Αυτόματων Μηχανημάτων Πληρωμών ΑΜΠ, ΑΤΜ, κ.λπ.), και υπό την προϋπόθεση ότι θα προσκομιστούν στο φορέα έκδοσης και τα δύο στελέχη του εργοσήμου (αντίτυπα για τον εργοδότη και τον εργαζόμενο). Σε περίπτωση απώλειας ή καταστροφής εργοσήμου που δεν έχει εξαργυρωθεί, μόνο ο εργοδότης έχει δικαίωμα να ζητήσει την επανέκδοση του εργοσήμου υποβάλλοντας σχετικό αίτημα στον φορέα έκδοσης καθώς και επίσημη δήλωση απώλειας.
Κυρώσεις – Φορολογικές ελαφρύνσεις (άρθρο 24 και άρθρο 20 παρ. 5 του ν.3863/2010)

Η παράβαση των διατάξεων περί εργοσήμου και η μη πληρωμή με εργόσημο συνεπάγεται πρόστιμο ίσο με το 50πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη της 31ης Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, το οποίο επιβάλλεται από τον αρμόδιο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Οι ετήσιες καταβληθείσες εισφορές εκπίπτουν κατά τα 2/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργοδότη και κατά το 1/3 από το φορολογητέο εισόδημα του εργαζομένου. Ως δικαιολογητικό για την έκπτωση συνυποβάλλεται με τη φορολογική δήλωση η ετήσια απολογιστική κατάσταση που αποστέλλεται από το Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης στον εργοδότη και στον εργαζόμενο.

II. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΣΗΜΟΥ ΣΤΟΝ ΟΓΑ – ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΟΝ ΟΓΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΓΗΣ

1. Ασφάλιση στον ΟΓΑ με εργόσημο των εργατών γης

Όσον αφορά στον ΟΓΑ, το εργόσημο εφαρμόζεται στους εργάτες γης (ημεδαπούς, αλλοδαπούς), που απασχολούνται σε γεωργικές/κτηνοτροφικές επιχειρήσεις – εκμεταλλεύσεις (ατομικές ή με μορφή Ο.Ε. – Ε.Ε.) και οι οποίοι ασφαλίζονται στον ΟΓΑ ως αυτοτελώς απασχολούμενοι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27 του Ν. 2639/1998.

Στο εξής, η ασφάλιση των προσώπων αυτών θα γίνεται αποκλειστικά – και υποχρεωτικά – βάσει των διατάξεων περί εργοσήμου. Επισημαίνουμε, ότι σύμφωνα με τις νέες διατάξεις (παρ. 1 του άρθρου 22 του ν. 3863/2010), οι εργάτες γης ασφαλίζονται στον ΟΓΑ ανεξαρτήτως των ημερών εργασίας τους ανά έτος, ασφαλίζονται δηλαδή ακόμη και αν απασχολούνται περιστασιακά.

Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 22 του ως άνω νόμου, οι διατάξεις του άρθρου 34 του ν. 1140/1981 δεν έχουν εφαρμογή στην περίπτωση των εργατών γης, δηλαδή οι εν λόγω απασχολούμενοι ασφαλίζονται στον ΟΓΑ, ανεξαρτήτως αν είναι ασφαλισμένοι ή λαμβάνουν σύνταξη από άλλο φορέα κύριας ασφάλισης.

Ακόμη επισημαίνουμε, ότι οι διατάξεις του εργοσήμου δεν έχουν εφαρμογή στα πρόσωπα που ασφαλίζονται στον ΟΓΑ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 3232/2004, όπως ισχύει, δηλ. στους απασχολούμενους με αμοιβή στην πρωτογενή αγροτική δραστηριότητα σε επιχειρήσεις με μορφή Α.Ε. και ΕΠΕ, στους απασχολούμενους σε κτηνοτροφικές επιχειρήσεις – εκμεταλλεύσεις ενσταυλισμένου τύπου (βουστάσια, ιπποφορβεία, πτηνοτροφεία, χοιροτροφεία, μονάδες εκτροφής αιγοπροβάτων και παρεμφερείς προς αυτά επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις) καθώς και στους αλιεργάτες της παράκτιας και μέσης αλιείας.

2. Υπολογισμός Χρόνου Ασφάλισης (παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 22 του ν.3863/2010)
Οι ημέρες εργασίας των εργατών γης υπολογίζονται ανά έτος με βάση τις αμοιβές τους (τις οποίες έχουν λάβει με εργόσημο) και προκύπτουν από τη διαίρεση του συνόλου των καταβληθεισών εντός του έτους αμοιβών δια του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη τής 31ης Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, θεωρούνται δε ως πραγματοποιηθείσες κατά το μήνα εξόφλησης των εργοσήμων.

Οι απασχολούμενοι που έχουν πραγματοποιήσει 150 ημέρες εργασίας και άνω κατ’ έτος – υπολογισθείσες σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις – ασφαλίζονται στον ΟΓΑ για ολόκληρο το έτος.

Για τους εργαζόμενους που έχουν πραγματοποιήσει ημέρες εργασίας λιγότερες των 150 κατ’ έτος – υπολογισθείσες σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις -, ο χρόνος ασφάλισής τους υπολογίζεται σε μήνες, οι οποίοι προκύπτουν από τη διαίρεση του συνόλου των ημερών εργασίας δια του 25. Υπόλοιπο ημερών εργασίας άνω των 12, ανά έτος, λογίζεται ως μήνας.

Όλοι οι ως άνω ασφαλιζόμενοι κατατάσσονται αυτεπάγγελτα, για κάθε έτος απασχόλησής τους, στη μεγαλύτερη δυνατή ασφαλιστική κατηγορία του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης, ανάλογα με το συνολικό ύψος των εισφορών που έχουν καταβάλει εντός του έτους. Ημέρες εργασίας άνω των 300 κατά έτος, υπολογισθείσες κατά τα ανωτέρω, δεν λαμβάνονται υπόψη και δεν μεταφέρονται σε άλλο έτος.

Συνεπώς, στο εξής, ο χρόνος ασφάλισης στον ΟΓΑ των εργατών γης θα υπολογίζεται ανά έτος και αποκλειστικά και μόνο με βάση τις συνολικές αμοιβές που θα έχουν λάβει με εργόσημο εντός του έτους, θα προκύπτει δε από τον παρακάτω τρόπο υπολογισμού:..…………

3. Ασφαλιστικές Εισφορές (παρ. 6 και 6Α του άρθρου 22 του ν. 3863/2010)
Οι παρακρατούμενες εισφορές για εργόσημα του ΟΓΑ (για τους εργάτες γης) έχουν οριστεί σε ποσοστό 10% επί του ποσού του εργοσήμου. Οι ασφαλιστικές εισφορές για τους μήνες ασφάλισης κάθε έτους, υπολογίζονται με βάση τα ποσά ασφαλιστικών εισφορών που ισχύουν κατά το συγκεκριμένο έτος, ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία του απασχολούμενου. Οι ασφαλιστικές εισφορές κάθε έτους εξοφλούνται από τα ποσά που έχουν παρακρατηθεί, εντός του έτους, από τα εργόσημα του απασχολούμενου.

Επίσης, ισχύουν τα ακόλουθα ανάλογα με το αν ο εργαζόμενος ασφαλίζεται στον ΟΓΑ για ολόκληρο το έτος ή μέχρι πέντε (5) μήνες ετησίως:

Ασφάλιση στον ΟΓΑ ολόκληρο το έτος (ασφάλιση 150 ημερών και άνω ετησίως)

Στην περίπτωση των απασχολουμένων που ασφαλίζονται στον ΟΓΑ για ολόκληρο το έτος (δηλ. έχουν εντός του έτους 150 ημέρες εργασίας και άνω) και εφόσον τα παρακρατούμενα εντός του έτους ποσά δεν επαρκούν για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών ολόκληρου του έτους, οι υπόλοιπες οφειλόμενες για το έτος αυτό εισφορές καταβάλλονται υποχρεωτικά. Για την καταβολή των υπόλοιπων οφειλόμενων εισφορών θα αποστέλλεται από τον ΟΓΑ στον ασφαλισμένο, στις αρχές του επόμενου έτους, ειδική ειδοποίηση καταβολής εισφορών.

Ασφάλιση στον ΟΓΑ μέχρι 5 μήνες το έτος (ασφάλιση κάτω των 150 ημερών ετησίως)

Στην περίπτωση των απασχολουμένων με χρόνο ασφάλισης κάτω των έξι (6) μηνών ετησίως, εάν τα παρακρατηθέντα εντός του έτους ποσά δεν επαρκούν για την εξόφληση των ασφαλιστικών εισφορών των μηνών ασφάλισης του έτους, ισχυροί μήνες ασφάλισης θεωρούνται μόνο οι εξοφλημένοι μήνες και δεν αναζητούνται από τον ΟΓΑ οι εισφορές για τους υπόλοιπους μη εξοφλημένους μήνες του έτους. Οι εισφορές αυτές (για τους μη εξοφλημένους μήνες) μπορούν να εξοφληθούν, σύμφωνα με τα ισχύοντα κατά το χρόνο καταβολής ποσά εισφορών, μόνο κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, η οποία πρέπει να υποβληθεί πριν από την επέλευση ασφαλιστικού κινδύνου.

Πλεονάζουσες παρακρατηθείσες με εργόσημο ασφαλιστικές εισφορές

Ποσά εισφορών που έχουν παρακρατηθεί με εργόσημο δεν επιστρέφονται σε καμία περίπτωση. Τυχόν πλεονάζουσες ανά έτος παρακρατηθείσες εισφορές δεν μεταφέρονται σε άλλο έτος, ούτε συμψηφίζονται με οφειλόμενες εισφορές ή άλλες οφειλές του απασχολούμενου στον ΟΓΑ. Ο ασφαλισμένος όμως κατατάσσεται, αυτεπαγγέλτως, σε μεγαλύτερη ασφαλιστική κατηγορία – τη μεγαλύτερη δυνατή – εφόσον οι παρακρατηθείσες εισφορές επαρκούν για την εξόφληση των εισφορών μεγαλύτερης κατηγορίας.

Στις περιπτώσεις που ο εργάτης γης είναι κατά το ίδιο έτος ασφαλισμένος του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών ως αυτοτελώς απασχολούμενος (για άλλες ασφαλιζόμενες στον ΟΓΑ εργασίες π.χ. ως αγρότης), οι παρακρατηθείσες με εργόσημο εισφορές συμψηφίζονται με το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών του για το ίδιο έτος. Τυχόν πλεονάζουσες για το έτος αυτό εισφορές δεν επιστρέφονται, αλλά ο ασφαλισμένος κατατάσσεται σε μεγαλύτερη ασφαλιστική κατηγορία, ανάλογα με το σύνολο των καταβληθεισών εισφορών.

III. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ – ΕΞΑΡΓΎΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΣΗΜΟΥ 1. Διάθεση εργοσήμου Η διάθεση του εργοσήμου θα αρχίσει από τα ΕΛ.ΤΑ στις 12-9-2011 και θα ακολουθήσουν σταδιακά οι Τράπεζες. Η συναλλαγή έκδοσης – εξαργύρωσης του εργοσήμου θα γίνεται στα ταμεία των καταστημάτων των φορέων έκδοσης εργοσήμου. Συμπληρωματικά, ορισμένοι φορείς έκδοσης θα διαθέτουν εργόσημα και από εναλλακτικά δίκτυα εξυπηρέτησης (web banking, κ.λπ). Πληροφορίες για την έκδοση – εξαργύρωση του εργοσήμου μπορούν να παίρνουν οι ενδιαφερόμενοι και από τους φορείς έκδοσης του εργοσήμου. Σημειώνεται ότι προς το παρόν ο φορέας εξαργύρωσης δεν μπορεί να είναι διαφορετικός από το φορέα έκδοσης. 2. Έκδοση εργοσήμου
Ο εργοδότης – κτηματίας, κάτοχος γεωργικής – κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης, απευθύνεται στο φορέα έκδοσης του εργοσήμου, δηλώνει τον ΑΜΚΑ του και τον ΑΦΜ του και αγοράζει εργόσημο το ποσό του οποίου αντιστοιχεί στην αμοιβή του εργαζόμενου, όπως αυτή έχει συμφωνηθεί μεταξύ τους, για την παρεχόμενη εργασία. Ειδικά για την έκδοση εργοσήμου από ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες (Ο.Ε., Ε.Ε.), που απασχολούν εργάτες γης, η αγορά του εργοσήμου γίνεται με τον ΑΜΚΑ τού εκπροσώπου της εταιρείας και τον ΑΦΜ της εταιρείας.

Κατά τη συναλλαγή ο εργοδότης πρέπει, απαραιτήτως, να δηλώσει ότι ενδιαφέρεται να αγοράσει εργόσημο για απασχόληση εργάτη γης. Ο φορέας έκδοσης προβαίνει στην έκδοση του εργοσήμου σε δύο (2) αντίτυπα (ένα για τον εργοδότη και ένα για τον εργαζόμενο). Μετά την ολοκλήρωση της παρεχόμενης εργασίας, ο εργοδότης παραδίδει στον εργαζόμενο, ως αμοιβή, το αντίτυπο για τον εργαζόμενο, αφού συμπληρώσει στο δικό του αντίτυπο τα στοιχεία του εργαζομένου (ΑΜΚΑ και/ή ονομαστικά στοιχεία) και την ημερομηνία πληρωμής, ο δε εργαζόμενος υπογράφει επί του αντιτύπου για τον εργοδότη, επιβεβαιώνοντας την πληρωμή του με εργόσημο.

Σημειώνεται, ότι η ονομαστική αξία του εργοσήμου δεν μπορεί να είναι μικρότερη των πέντε (5) ευρώ. Διευκρινίζεται ακόμη, ότι δεν είναι απαραίτητο να εκδίδεται ξεχωριστό εργόσημο για κάθε ημέρα εργασίας. Π.χ. εργοδότης που έχει συμφωνήσει να απασχολήσει εργαζόμενο για τρεις (3) ημέρες, μπορεί να εκδώσει ένα εργόσημο ποσού ίσου με το σύνολο της αμοιβής τού εργαζόμενου και για τις τρεις (3) ημέρες εργασίας.

3. Εξαργύρωση εργοσήμου
Η εξαργύρωση του εργοσήμου γίνεται, απαραιτήτως, εντός του χρόνου ισχύος του εργοσήμου, ο οποίος, όπως προαναφέραμε, έχει οριστεί στους τέσσερεις (4) μήνες. (Επί του εργοσήμου αναγράφεται η ημερομηνία λήξης.) Ο εργαζόμενος, έχοντας μαζί του α) το έντυπο του εργοσήμου, β) την ταυτότητά του ή το διαβατήριό του ή άλλο στοιχείο ταυτοποίησης και γ) τη βεβαίωση απόδοσης ΑΜΚΑ ή την κάρτα του ΑΜΚΑ, απευθύνεται στον πιστωτικό φορέα που εξέδωσε το εργόσημο. Ο πιστωτικός φορέας, μετά την ταυτοποίηση και τον έλεγχο των στοιχείων, καταβάλει στον ενδιαφερόμενο το καθαρό πληρωτέο ποσό που προκύπτει μετά την παρακράτηση, για ασφαλιστικές εισφορές, ποσοστού 10% επί της αξίας του εργοσήμου.

Προσοχή: Στην περίπτωση που είτε ο εργοδότης είτε ο εργαζόμενος δεν έχουν ΑΜΚΑ, θα πρέπει πριν από τη συναλλαγή με τον πιστωτικό φορέα, να φροντίσουν να τους αποδοθεί ΑΜΚΑ. (Η απόδοση γίνεται από όλα τα ΚΕΠ της χώρας και τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Ασφαλισμένων – ΚΕΑ – των ασφαλιστικών φορέων.) Επίσης, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να ελέγξουν τα ατομικά τους στοιχεία που αναγράφονται στη βεβαίωση απόδοσης ΑΜΚΑ και εάν δεν είναι σωστά καταχωρημένα θα πρέπει να φροντίσουν να διορθωθούν. (Η διόρθωση των στοιχείων του ΑΜΚΑ γίνεται επίσης από όλα τα ΚΕΠ και ΚΕΑ).

4. Επισημάνσεις – Τι πρέπει να προσέχουν ο εργοδότης και ο εργαζόμενος Για την έκδοση – αγορά του εργοσήμου είναι απαραίτητη η δήλωση του ΑΜΚΑ και του ΑΦΜ του εργοδότη. Για την εξαργύρωση του εργοσήμου ο εργαζόμενος απευθύνεται στον πιστωτικό φορέα που εξέδωσε το εργόσημο έχοντας απαραιτήτως μαζί του α) το έντυπο του εργοσήμου, β) την ταυτότητά του ή το διαβατήριό του ή άλλο στοιχείο ταυτοποίησης και γ) τη βεβαίωση απόδοσης του ΑΜΚΑ του ή την κάρτα του ΑΜΚΑ του.
Ο εργοδότης κατά την αγορά εργοσήμου για εργάτη γης, πρέπει να δηλώνει ότι το εργόσημο εκδίδεται για λογαριασμό του ΟΓΑ (για απασχόληση εργάτη γης). Κάθε εργόσημο ισχύει για τέσσερεις (4) μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του. Συνεπώς ο εργαζόμενος θα πρέπει να ελέγχει, κατά την παραλαβή του, την ημερομηνία λήξης του και να το εξαργυρώνει εγκαίρως για να μη χάσει την αμοιβή του. Η ημερομηνία λήξης αναγράφεται επί του εργοσήμου. Η εξαργύρωση του εργοσήμου από τον εργαζόμενο πρέπει να γίνεται χωρίς καθυστερήσεις και, εφόσον αυτό είναι εφικτό, εντός του μήνα της απασχόλησης.

Στην περίπτωση που ο εργοδότης δεν θα χρησιμοποιήσει το εργόσημο, έχει τη δυνατότητα να το ακυρώσει εντός τριών (3) μηνών από την έκδοσή του. Η ακύρωση γίνεται από το φορέα έκδοσης, με την προσκόμιση και των δύο αντιτύπων του εργοσήμου. Ο εργοδότης και ο εργαζόμενος δικαιούνται φορολογικές ελαφρύνσεις από τις καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, βάσει σχετικής βεβαίωσης που θα τους αποστέλλεται από τον Ο.Γ.Α.

IV. ΕΓΓΡΑΦΗ (ΕΝΤΑΞΗ) ΣΤΑ ΜΗΤΡΩΑ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΟΓΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΓΗΣ Η εγγραφή στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών των εργατών γης, η επανεγγραφή τους σε περίπτωση διακοπής της ασφάλισής τους καθώς και η συνέχιση της ασφάλισης των ήδη εγγεγραμμένων, θα γίνεται πλέον με βάση τις ημέρες εργασίας τους με εργόσημο. (Βλ. ανωτέρω κεφ. II.2 ) Προσοχή: Σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι, εγγεγραμμένος στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης, με εφαρμογή των διατάξεων περί εργοσήμου, δεν έχει απασχοληθεί ως εργάτης γης, οι βάσει των εργοσήμων του υπολογισθείσες ημέρες εργασίας δεν θα λαμβάνονται υπόψη για ασφάλισή του στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης και οι παρακρατηθείσες εισφορές δεν θα επιστρέφονται. 1. Υποβολή Δελτίου Απογραφής – Δικαιολογητικά για την Απογραφή των εργατών γης και την απόδοση Αριθμού Μητρώου Ασφαλισμένου ΟΓΑ Απαραίτητη προϋπόθεση για τη γέννηση οιουδήποτε δικαιώματος των παραπάνω προσώπων από τον ΟΓΑ, είναι η εγγραφή τους στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης Αγροτών. Τα πρόσωπα που απασχολούνται για πρώτη φορά, ως εργάτες γης, εφόσον δεν έχουν εγγραφεί στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης για την άσκηση άλλου επαγγέλματος, θα πρέπει απαραιτήτως, εντός εξαμήνου από την έναρξη της απασχόλησής τους, να υποβάλουν Δελτίο Απογραφής και Επιλογής Ασφαλιστικής Κατηγορίας, προκειμένου να εγγραφούν στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου.
Διευκρίνιση: Εάν έχουν εγγραφεί στα Μητρώα Ασφαλισμένων – είτε εξακολουθούν να παραμένουν εγγεγραμμένοι είτε έχει διακοπεί η ασφάλισή τους – δεν απαιτείται η υποβολή Δελτίου Απογραφής (βλ. παρακάτω επανεγγραφή). Αρμόδιος για τη συμπλήρωση του Δελτίου Απογραφής είναι ο Ανταποκριτής ΟΓΑ του τόπου μόνιμης κατοικίας του αιτούντος (βλ. κατωτέρω πώς αποδεικνύεται η μόνιμη κατοικία). Επί του δελτίου Απογραφής θα πρέπει να αναγράφεται οπωσδήποτε ο ΑΜΚΑ του ενδιαφερομένου. Σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος δεν έχει ΑΜΚΑ θα πρέπει πρώτα να φροντίσει για την έκδοση ΑΜΚΑ και μετά να συμπληρωθεί το Δελτίο Απογραφής. Ως μήνας έναρξης της ασφάλισης θα τίθεται ο μήνας της πρώτης εξαργύρωσης εργοσήμου. Τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να συνυποβάλλονται με το Δελτίο Απογραφής είναι τα παρακάτω:

α) Αίτηση – Υπεύθυνη Δήλωση του αιτούντος συμπληρωμένη στο νέο έντυπο, υπόδειγμα του οποίου επισυνάπτεται στην παρούσα εγκύκλιο.

Η Αίτηση – Υπεύθυνη Δήλωση θα πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από τον αιτούντα και θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ.

β) Επικυρωμένο φωτοαντίγραφο και των δύο όψεων του δελτίου ταυτότητας του αιτούντος (ή του διαβατηρίου του).

γ) Σε περίπτωση που ο αιτών είναι υπήκοος τρίτης χώρας, απαιτείται επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της άδειας διαμονής του για εργασία, η οποία πρέπει να είναι σε ισχύ ή, στην περίπτωση που έχει λήξει, φωτοαντίγραφο της άδειας διαμονής και βεβαίωση τύπου Α ότι έχουν κατατεθεί δικαιολογητικά για την ανανέωσή της.

– Οι Βορειοηπειρώτες πρέπει να υποβάλλουν επικυρωμένο φωτοαντίγραφο του Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς.

– Οι υπήκοοι κρατών – μελών της Ε.Ε. πρέπει να υποβάλλουν επικυρωμένο φωτοαντίγραφο της βεβαίωσης εγγραφής πολίτη Ε.Ε.

δ) Δικαιολογητικά από τα οποία θα προκύπτει η μόνιμη κατοικία του αιτούντος (ενοικιαστήριο, πρόσφατο λογαριασμό ΔΕΗ, τηλεφώνου κ.λπ).

Το δικαιολογητικό αυτό δεν είναι απαραίτητο αν ο Αρμόδιος Ανταποκριτής ΟΓΑ έχει προσωπική αντίληψη για τη μόνιμη κατοικία του αιτούντος.

2. Συνέχιση της ασφάλισης στα Μητρώα Ασφαλισμένων του ΟΓΑ των εργατών γης
Προκειμένου να συνεχιστεί η ασφάλιση των ήδη εγγεγραμμένων στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης εργατών γης, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να απασχολούνται ως εργάτες γης και να αμείβονται, όπως ο νόμος ορίζει, με εργόσημο.

Σε αντίθετη περίπτωση θα διακοπεί η ασφάλισή τους στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης.

3. Επανεγγραφή στα Μητρώα Ασφαλισμένων του ΟΓΑ των εργατών γης
Για την επανεγγραφή στα Μητρώα Ασφαλισμένων του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης των εργατών γης που υπήρξαν ασφαλισμένοι στο παρελθόν (είτε ως εργάτες γης, είτε για άλλο ασφαλιστέο στον ΟΓΑ επάγγελμα, π.χ. ως αγρότες) δεν απαιτείται η υποβολή νέου Δελτίου Απογραφής.

Η ασφάλιση των απασχολουμένων αυτών θα ενεργοποιείται με την πρώτη εξαργύρωση εργοσήμου. Σε περίπτωση όμως που έχουν αλλάξει τα προσωπικά τους στοιχεία ή η διεύθυνση κατοικίας τους ή επιθυμούν να αλλάξουν ασφαλιστική κατηγορία θα πρέπει να υποβάλουν έντυπο Κ4 με τα νέα στοιχεία τους ή τη νέα ασφαλιστική κατηγορία που επιλέγουν.

4. Εκκρεμείς αιτήσεις εργατών γης, για εγγραφή στα Μητρώα Ασφαλισμένων του ΟΓΑ
Στις περιπτώσεις που εκκρεμούν Αιτήσεις – Δελτία Απογραφής εργατών γης, για οποιονδήποτε λόγο, είτε στον Ανταποκριτή του ΟΓΑ είτε στον ΟΓΑ, θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι, για τα έτη απασχόλησής τους μέχρι και το 2011, να προσκομίσουν τα μέχρι σήμερα ισχύοντα δικαιολογητικά που αναφέρονται στην εγκύκλιό μας με αριθμό 8/2009.

Με την ευκαιρία, σας υπενθυμίζουμε τις οδηγίες τού κεφ. 3.6 της εγκυκλίου μας με αριθ. 9/2007 και παρακαλούμε, όλα τα Δελτία Απογραφής που εκκρεμούν στους Ανταποκριτές ΟΓΑ άνω του εξαμήνου να διαβιβαστούν άμεσα στον ΟΓΑ (Κεντρική Υπηρεσία ή αρμόδιο Υποκατάστημα του ΟΓΑ) με το συνημμένο στην ως άνω εγκύκλιό μας ειδικό διαβιβαστικό έγγραφο.

5. Οδηγίες για τη χορήγηση των βεβαιώσεων για ανανέωση της άδειας διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών
Για τη χορήγηση βεβαιώσεων για ανανέωση της άδειας διαμονής των ήδη εγγεγραμμένων στα Μητρώα του Κλάδου αλλοδαπών εργατών γης, εξακολουθούν να ισχύουν οι οδηγίες που σας έχουμε δώσει με τις εγκυκλίους μας με αριθ. 9/2007, 3/2011 και το συμπληρωματικό έγγραφό μας με αριθ. 8667/22-1-2009.

6. ΧΟΡΗΓΗΣΗ – ΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΑΡΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΤΩΝ ΓΗΣ
Προκειμένου οι εργάτες γης να τύχουν των παροχών ασθένειας του ΟΓΑ, θα πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει 150 τουλάχιστον ημέρες εργασίας – υπολογισθείσες σύμφωνα με τις διατάξεις περί εργοσήμου και με βάση τις αμοιβές τους με εργόσημο – το τρέχον ημερολογιακό έτος ή το προηγούμενο δωδεκάμηνο.

Αναλυτικές οδηγίες θα σας δώσουμε με νεότερη εγκύκλιό μας.

Προς το παρόν, για τους ήδη εγγεγραμένους στα Μητρώα του Κλάδου εξακολουθούν να ισχύουν οι οδηγίες που σας έχουμε δώσει με το έγγραφό μας αριθ. 81/2005 για τους δικαιούχους περίθαλψης ΟΓΑ καθώς και οι οδηγίες της εγκυκλίου μας αριθ. 9/2007, σχετικά με τη χορήγηση – θεώρηση βιβλιαρίων υγείας αλλοδαπών»

Σημειώνεται ότι φυσικά δεν αναγνωρίζονται φορολογικά ως έξοδο, ούτε καταχωρούνται στα λογιστικά βιβλία ημερομίσθια του ίδιου του αγρότη.

Η καταβολή (έξοδο) των ασφαλιστικών εισφορών του αγρότη στον Ο.Γ.Α αναγνωρίζεται.

4. ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Ο τρόπος των αποσβέσεων ορίζεται στο Άρθρο 24. Φορολογικές Αποσβέσεις, του Ν. 4172/2013 Κ.Φ.Ε. Από το άρθρο αυτό επισημαίνουμε τα εξής:

• Εδαφικές εκτάσεις, …………… και άλλα πάγια στοιχεία ενεργητικού επιχειρήσεων που δεν υπόκεινται σε φθορά και αχρήστευση λόγω παλαιότητας, δεν υπόκεινται σε φορολογική απόσβεση.

• Κόστος κτήσης ή κατασκευής, περιλαμβανομένου και του κόστους βελτίωσης, ανανέωσης και ανακατασκευής αποκατάστασης του περιβάλλοντος αποσβένονται, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

 

Κατηγορία ενεργητικού επιχείρησης Συντελεστής φορολογικής απόσβεσης (% ανά φορολογικό έτος)
Κτίρια, κατασκευές, εγκαταστάσεις, βιομηχανικές και ειδικές εγκαταστάσεις, μη κτιριακές εγκαταστάσεις, αποθήκες και σταθμοί, περιλαμβανομένων των παραρτημάτων τους (και ειδικών οχημάτων φορτοεκφόρτωσης) 4
Μηχανήματα, εξοπλισμός εκτός Η/Υ και λογισμικού 10
Μέσα μεταφοράς εμπορευμάτων («εσωτερικές εμπορευματικές μεταφορές» ) 12
Εξοπλισμός Η/Υ, κύριος και περιφερειακός και λογισμικό 20
Λοιπά πάγια στοιχεία της επιχείρησης 10

Εάν η αποσβέσιμη αξία ενός περιουσιακού στοιχείου της επιχείρησης είναι μικρότερη από χίλια πεντακόσια (1.500) ευρώ, το εν λόγω στοιχείο μπορεί να αποσβεστεί εξ ολοκλήρου μέσα στο φορολογικό έτος που αποκτήθηκε το περιουσιακό στοιχείο.

Πρακτικά τα ανωτέρω σημαίνουν ότι :

Αν ο αγρότης έχει αγοράσει πάγιο με αξία μικρότερη από 1.500 ευρώ , οι αποσβέσεις και άρα η μείωση του φορολογητέου αποτελέσματος θα είναι 1.499,99 ευρώ ( απόσβεση 100% ) ) , ενώ αν αξία είναι μεγαλύτερη από 1.500 ευρώ ( π.χ 10.000 ευρώ και αγορά π.χ 1/1/2014 (*)) και ο συντελεστής απόσβεσης ( π.χ 10% ) , τότε θα υπολογιστούν ετήσιες αποσβέσεις και άρα η μείωση του φορολογητέου αποτελέσματος κατά 1.000 ευρώ ( = 10.000 χ 10% ), για το πρώτο έτος και καθένα από τα επόμενα εννέα έτη .

( (*) Για τις ανάγκες του παραδείγματος δεν λαμβάνω υπόψη την διάταξη « 6. Η φορολογική απόσβεση ενός πάγιου περιουσιακού στοιχείου αρχίζει από τον επόμενο μήνα εντός του οποίου χρησιμοποιείται ή τίθεται σε υπηρεσία από τον φορολογούμενο κατ’ αναλογία με τους συντελεστές της παραγράφου 4.» Ν.4172/2013, Αρ. 24)

Κατά την άποψη μας , στην αρχική απογραφή παγίων (μητρώο παγίων) , θα πρέπει να καταγραφούν και όσα πάγια στοιχεία (αποθήκες, μηχανήματα κ.λ.π ) τα οποία παρόλο δεν έχουν δικαίωμα συμψηφισμού τμήματος του Φ.Π.Α αγοράς τους ( βλέπε ανωτέρω κεφ. V παρ.2 περ. ε ) , εντούτοις έχουν αναπόσβεστη αξία ( με βάση το έτος κτήσεως και τον συντελεστή απόσβεσης ) και έτσι χρήζουν αποσβέσεων στα επόμενα έτη.

5. ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Τα ασφάλιστρα της αγροτικής παραγωγής , τα οποία προβλέπονται από τον Ν. 3877/2010, «Σύστημα προστασίας και ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας» και τα οποία καταβάλλονται στον ΕΛ.Γ.Α, θεωρούνται δαπάνη και άρα μειώνουν το φορολογητέο αποτέλεσμα.

6. ΤΟΚΟΙ ΔΑΝΕΙΩΝ

Οι τόκοι των τραπεζικών δανείων (καλλιεργητικών και αγοράς γεωργικού εξοπλισμού), που καταλογίζονται από τις Τράπεζες, θεωρείται δαπάνη και άρα μειώνει το φορολογητέο αποτέλεσμα.
VIII. ΘΕΜΑΤΑ Φ.Π.Α

1. ΓΕΝΙΚΑ

Η υποχρέωση τήρησης βιβλίων έχει ως συνέπεια την κατάργηση της επιστροφής ΦΠΑ. Κι αυτό γιατί ο ΦΠΑ θα συμψηφίζεται πλέον με βάση τα έσοδα-έξοδα, όπως δηλαδή γίνεται σήμερα με τις άλλες επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι κατά την πρώτη εφαρμογή ο αγρότης θα έχει να συμψηφίσει και τον Φ.Π.Α που προέκυψε από την «Δήλωση Μετάταξης»

2. ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Υπολογίζεται σε τριμηνιαία βάση (δηλ. Ιαν – Μαρ. , Απρ.- Ιουν. , Ιουλ – Σεπ. , Οκτ. – Δεκ.),

Υπολογίζονται αφενός το Φ.Π.Α που προκύπτει από τα Τιμολόγια εσόδων και από τον Φ.Π.Α αυτόν αφαιρείται το Φ.Π.Α που προκύπτει από τα Τιμολόγια εξόδων.

Σημειώνεται ότι δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης (και άρα δεν υπολογίζεται) του Φ.Π.Α με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί οι δαπάνες:

α) αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης καπνοβιομηχανιών προϊόντων,

β) αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης οινοπνευματωδών ή αλκοολούχων ποτών, εφόσον αυτά προορίζονται για την πραγματοποίηση μη φορολογητέων πράξεων,

γ) δεξιώσεων, ψυχαγωγίας και φιλοξενίας γενικά,

δ) στέγασης, τροφής, ποτών, μετακίνησης και ψυχαγωγίας για το προσωπικό ή τους εκπροσώπους της επιχείρησης,

ε) αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης μέχρι εννέα (9) θέσεων, μοτοσικλετών και μοτοποδηλάτων, σκαφών και αεροσκαφών ιδιωτικής χρήσης που προορίζονται για αναψυχή ή αθλητισμό, καθώς και οι δαπάνες καυσίμων, επισκευής, συντήρησης, μίσθωσης και κυκλοφορίας αυτών γενικά.

3. ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΛΩΣΕΩΝ Φ.Π.Α

i) Περιοδικές δηλώσεις:

Υποβάλλονται ανά τρίμηνο και μέχρι 20/4, 20/7, 20/10 και 20/1 και αφορά το προηγούμενο κάθε φορά τρίμηνο (άρθρο 38§1 ν.2859/2000).

Άρα πρώτη φορά τέτοια δήλωση οι αγρότες θα υποβάλλουν έως 20/4/2014.

Η περιοδική δήλωση, είναι αποδεκτή, και εφόσον με την υποβολή της καταβάλλεται ποσό τουλάχιστον δέκα (10) ευρώ. Στην περίπτωση αυτή ο οφειλόμενος φόρος βεβαιώνεται με την υποβολή της δήλωσης.

Το υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό καταβάλλεται ως εξής:

α) Στην περίπτωση εμπρόθεσμης δήλωσης σε δύο (2) δόσεις, η πρώτη των οποίων καθίσταται ληξιπρόθεσμη την τελευταία εργάσιμη για τις δημόσιες υπηρεσίες ημέρα του μήνα κατά τον οποίο υποβάλλεται η δήλωση και η οποία ισούται με το ποσό που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του πενήντα τοις εκατό (50%) του οφειλόμενου φόρου, και η δεύτερη δόση καθίσταται ληξιπρόθεσμη την τελευταία εργάσιμη για τις δημόσιες υπηρεσίες ημέρα του επόμενου μήνα.

Στην περίπτωση που το σύνολο του οφειλόμενου φόρου δεν υπερβαίνει το ποσό των εκατό (100) ευρώ, το υπόλοιπο του μη καταβληθέντος με τη δήλωση φόρου καθίσταται ληξιπρόθεσμο, στο σύνολό του, την τελευταία εργάσιμη για τις δημόσιες υπηρεσίες ημέρα του μήνα κατά τον οποίο υποβάλλεται η δήλωση. Το ποσό που βεβαιώνεται για καταβολή στον επόμενο μήνα προσαυξάνεται κατά δύο τοις εκατό (2%) και η προσαύξηση αυτή βεβαιώνεται με την υποβολή της δήλωσης.

Στην περίπτωση που με την υποβολή της δήλωσης καταβάλλεται τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) του οφειλόμενου φόρου, δεν βεβαιώνεται προς καταβολή ποσό στο τέλος του μήνα που υποβάλλεται η δήλωση.

β) Στην περίπτωση εκπρόθεσμης δήλωσης, καταβάλλεται εφάπαξ και καθίσταται ληξιπρόθεσμο την τελευταία εργάσιμη για τις δημόσιες υπηρεσίες ημέρα του μήνα για τον οποίο ισχύει ο πρόσθετος φόρος που υπολογίσθηκε.

ii) Εκκαθαριστική δήλωση:

Υποβάλλεται ετησίως, μέχρι την 30 Απριλίου (σύμφωνα με σχετικό πίνακα προθεσμιών του Υπουργείου) της επόμενης διαχειριστικής περιόδου.

4. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΠΟΣΟΥ Φ.Π.Α

Όταν το ποσό της έκπτωσης είναι μεγαλύτερο από τον οφειλόμενο φόρο στην ίδια περίοδο, η επιπλέον διαφορά μεταφέρεται για έκπτωση σε επόμενη περίοδο, με την επιφύλαξη των περί παραγραφής διατάξεων. Κατ’ εξαίρεση, η διαφορά αυτή επιστρέφεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 34, σύμφωνα με το οποίο ο φόρος επιστρέφεται εφόσον:

α) ……………… β) το αχρεώστητο προκύπτει από επιγενόμενο λόγο στις κάτωθι περιπτώσεις: i) είναι αδύνατο να μεταφερθεί για έκπτωση σε επόμενη διαχειριστική περίοδο ή σε περίπτωση μεταφοράς του για έκπτωση, η έκπτωση αυτή δεν κατέστη δυνατή ή ii) αφορά πράξεις, που προβλέπουν οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 30, καθώς και πράξεις για τις οποίες με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών προβλέπεται αναστολή καταβολής του φόρου ή οφείλεται σε διαφορά συντελεστών εκροών- εισροών ή iii) αφορά αγαθά επένδυσης, που προβλέπουν οι διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 33.

Σημειώνεται ότι οι ανωτέρω περιπτώσεις θεμελιώνουν το δικαίωμα των αγροτών, για την δυνατότητα επιστροφής ποσού Φ.Π.Α που δεν μπορεί να συμψηφιστεί, μετά από σχετικό έλεγχο της Εφορίας .

5. ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Φ.Π.Α

Ο συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας ορίζεται σε είκοσι τρία τοις εκατό (23%) στη φορολογητέα αξία. Κατ’ εξαίρεση, για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου περί Φ.Π.Α., ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε δεκατρία τοις εκατό (13%) και στον συντελεστή αυτόν υπάγονται τα αγροτικά προϊόντα και οι σημαντικότερες αγορές γεωργικών εφοδίων, εκτός των παγίων ( μηχανήματα κ.λ.π ) .

6. ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΤΟΥ Φ.Π.Α ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΙ ΣΤΟ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΠΩΛΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΟΡΑΣΤΗ ( ΕΜΠΟΡΟ ) ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Φ.Π.Α στο Κανονικό καθεστώς συμψηφίζεται από αυτόν που τον πληρώνει. Αυτό σημαίνει ότι ο αγοραστής – έμπορος θα συμψηφίσει τον Φ.Π.Α που πληρώνει στον αγρότη με τον Φ.Π.Α που προκύπτει από τις δικές του πωλήσεις. Άρα η τιμή που συμφωνείται με τον έμπορο πρέπει να θεωρείται ότι δεν εμπεριέχει τον Φ.Π.Α.. Εφόσον αυτά λειτουργούν ομαλά, η ωφέλεια του αγρότη από το νέο σύστημα Φ.Π.Α, μπορεί να είναι μεγαλύτερη από την ωφέλεια της επιστροφής Φ.Π.Α κατά αποκοπή (6%), ανάλογα το είδος της καλλιέργειας ( εντάσεως εργασίας ή εντάσεως κεφαλαίου). Επίσης δίδεται η δυνατότητα συμψηφισμού του Φ.Π.Α κατά την αγορά επενδυτικών αγαθών- παγίων όπως επαγγελματικά οχήματα , μηχανήματα, εγκαταστάσεις κ.λ.π κάτι που χωρίς την τήρηση λογιστικών βιβλίων δεν γινόταν και ενώ ο αγρότης πλήρωνε 23% Φ.Π.Α του επιστρεφόταν από 5 ως 11% και πρόσφατα 6% και μόνο επί των ακαθαρίστων εσόδων του. Τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι μπορεί να υπάρχει η δυνατότητα απαλλαγής από την πληρωμή Φ.Π.Α την προμήθεια επενδυτικών αγαθών (γεωργικά μηχανήματα κ.λ.π), σύμφωνα με το καθεστώς που ισχύει και για τις άλλες επιχειρήσεις.

IX. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΕΣ

1. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΦΟΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

Σύμφωνα με το άρθρο 21. « Κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα » του Ν. 4172/2013, ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα ( και άρα και αγροτική) θεωρείται το σύνολο των εσόδων από τις επιχειρηματικές συναλλαγές μετά την αφαίρεση των επιχειρηματικών δαπανών, των αποσβέσεων και των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις. Στα έσοδα από τις επιχειρηματικές συναλλαγές περιλαμβάνονται και τα έσοδα από την πώληση των στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης, καθώς και το προϊόν της εκκαθάρισής της, όπως αυτά προκύπτουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους. Ειδικά, για τον προσδιορισμό του εισοδήματος από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα στα έσοδα από επιχειρηματικές συναλλαγές περιλαμβάνονται τα έσοδα από την παραγωγή γεωργικών, πτηνοτροφικών, κτηνοτροφικών, δασοκομικών, υλοτομικών και αλιευτικών προϊόντων.

Τα κέρδη (δηλαδή έσοδα μείον έξοδα) από ατομική αγροτική επιχείρηση φορολογούνται με συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%), (Αρθρο 29. Φορολογικός συντελεστής / Ν. 4172/2013 )

Σημειώνεται ότι εάν με τον προσδιορισμό των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα το αποτέλεσμα είναι ζημία εντός του φορολογικού έτους, η ζημία αυτή μεταφέρεται για να συμψηφισθεί με τα επιχειρηματικά κέρδη διαδοχικά στα επόμενα πέντε (5) φορολογικά έτη. Η ζημία του προγενέστερου έτους συμψηφίζεται κατά προτεραιότητα έναντι της ζημίας μεταγενέστερου έτους. (Άρθρο 27. Μεταφορά ζημιών / Ν. 4172/2013 ).

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αν ένας αγρότης το έτος 2014, έχει Έσοδα (από πωλήσεις προϊόντων , επιδοτήσεις κ.λ.π ) 100.000 ευρώ και Έξοδα (αγορές γεωργικών εφοδίων, μισθοδοσία, αποσβέσεις, τόκους κ.λ.π ) 85.000 ευρώ , τότε θα έχει Κέρδος 15.000 ευρώ (100.000 – 85.000 ) και θα πληρώσει φόρο εισοδήματος 1.950 ευρώ ( 15.000 ευρώ Χ 13% ).

Επίσης με βάση το Αρθρο 69 του Ν. 4172/2013. Προκαταβολή του φόρου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν φυσικά πρόσωπα, του Ν. 4172/2013, θα προκαταβάλλει και φόρο 55% επί του προκύπτοντος φόρου, για το επόμενο έτος, όπως ισχύει και για τις άλλες επιχειρήσεις.

Στο παράδειγμα μας ο φόρος αυτός θα ανερχόταν σε 1.072,50 ευρώ (1.950 Χ 55%).

Σίγουρα θα βοηθούσε στην ομαλή ενσωμάτωση των αγροτών στον νέο τρόπο φορολογίας, η ύπαρξη ενός μεταβατικού σταδίου στο οποίο το ποσοστό προκαταβολής θα είναι σημαντικά μικρότερο από το 55%.

2. ΛΟΙΠΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΕΣ

Γενικά, ο αγρότης θα είναι υπόχρεος σε υποβολή μιας σειράς φορολογικών δηλώσεων και θα υπόκειται στον έλεγχο των φορολογικών αρχών όπως όλοι οι άλλοι επιχειρηματίες.

Όπως , ενδεικτικά:

  • Υποβολή Εντύπου Ε3.
  • Φόρο επιτηδεύματος.
  • Δήλωση Παρακρατούμενων Φόρων Ελευθέρων Επαγγελματιών ( εφόσον φυσικά συντρέχει περίπτωση ).
  • Δήλωση Παρακρατούμενων Φόρων Μισθωτών ( εφόσον φυσικά συντρέχει περίπτωση ).
  • Κ.λ.π.

X. ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΑΓΡΟΤΩΝ

1. ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Οι βασικές προϋποθέσεις προκειμένου να κριθεί σήμερα κάποιος δικαιούχος είναι οι εξής:

Να έχει καταθέσει Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης για την προηγούμενη χρονιά

Να εντοπίζεται μηχανογραφικά στο ηλεκτρονικό αρχείο του ΟΓΑ

Να εμφανίζεται στο ηλεκτρονικό αρχείο του ΟΓΑ ενεργός για το προηγούμενο έτος

Να είναι φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο που προσδιορίζεται με βάση τα άρθρα 4 & 7 της με αριθμ 233746/3996 /24-04-2003 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β΄538/05-05-2003)

Να μην είναι δικαιούχος του μέτρου Πρόωρης Συνταξιοδότησης.

Το ποσό της επιστροφής υπολογίζεται με βάση τις καλλιέργειες του αγρότη , όπως προκύπτουν από την « Δήλωση ενιαίας ενίσχυσης » .

2. ΝΕΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Σύμφωνα με πληροφορίες η επιστροφή φόρου πετρελαίου των αγροτών το 2014, θα γίνει με νέα διαδικασία η οποία θα συνδεθεί με την νέα φορολογία των αγροτών αφού πλέον οι αγρότες είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν βιβλία εσόδων εξόδων.

Συγκεκριμένα ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αθανάσιος Τσαυτάρης σε δηλώσεις του επισήμανε ότι από την 1.1.2014 θα αλλάξει η διαδικασία καταβολής της επιστροφής του ειδικού φόρου πετρελαίου αγροτών και ήδη η μικτή επιτροπή του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του υπουργείου Οικονομικών έχει καταλήξει στις προτάσεις της για το αγροτικό πετρέλαιο.

Όπως ανάφερε «η πρόταση εφαρμογής της νέας απλοποιημένης διαδικασίας της επιστροφής του ειδικού φόρου πετρελαίου αγροτών ,θα είναι πιο ευέλικτη, χωρίς επιπλέον γραφειοκρατικό κόστος και πιο κοντά στις ανάγκες των αγροτών (πχ τρεις τμηματικές πληρωμές μέσα στο έτος με βάση την κατανάλωση από την εκμετάλλευση) θα ολοκληρωθεί αμέσως μόλις οριστικοποιηθούν οι προβλεπόμενες, από την 1η Ιανουαρίου του 2014, διαδικασίες τήρησης βιβλίων και στοιχείων για τους αγρότες, από το Υπουργείο Οικονομικών, ώστε να υπάρχει συνέργεια μεταξύ των δύο διαδικασιών και πλήρης αξιοποίηση όλων των στοιχείων των εκμεταλλεύσεων για τη διαφάνεια στην επιστροφή του ΕΦΚ Πετρελαίου». (πηγή: www.dikaiologitika.gr)

XI. ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ – ΠΡΟΣΤΙΜΑ

« Στο νόμο του ΕΝ.Φ.Ι.Α. (ν. 4223/2013) εμπεριέχονται -εκτός των άλλων- και αρκετές τροποποιήσεις στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013), που επηρεάζουν άμεσα τα θέματα επιβολής προστίμων από την 1.1.2014.

Στην παρούσα ανάλυση θα ασχοληθούμε τόσο με τα πρόστιμα που αφορούν σε περιόδους έως και την 31η Δεκεμβρίου 2013, -για δηλώσεις που υποβάλλονται ή για πράξεις που καταλογίζονται μετά την 1.1.2014-, όσο και με τα πρόστιμα που αφορούν σε περιόδους από 1.1.2014.

Στην ανάλυσή μας δεν έχουμε συμπεριλάβει πρόστιμα και κυρώσεις που αφορούν σε πλαστά και εικονικά στοιχεία.

Πρόστιμο Κατηγορία τήρησης βιβλίων Κυρώσεις – πρόστιμα Διάταξη
Εκατό (100) ευρώ Ανεξαρτήτως κατηγορίας βιβλίων Δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα δήλωση πληροφοριακού χαρακτήρα ή φορολογική δήλωση από την οποία δεν προκύπτει φορολογική υποχρέωση καταβολής φόρου, (άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
Εκατό (100) ευρώ Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν είναι υπόχρεος τήρησης λογιστικών βιβλίων, Δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα φορολογική δήλωση, Δεν υποβάλλει ή υποβάλει εκπρόθεσμα δήλωση παρακράτησης φόρου, Δεν ανταποκριθεί σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων, Δεν συνεργαστεί στη διάρκεια φορολογικού ελέγχου, Δεν γνωστοποιήσει στη Φορολογική Διοίκηση το διορισμό του φορολογικού εκπροσώπου του, Δεν συμμορφώνεται με κάθε υποχρέωση σχετική με την τήρηση βιβλίων και την έκδοση στοιχείων, όπως ορίζονται στο Άρθρο 13 του Κώδικα. (άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
Χίλια (1.000) ευρώ Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση απλοποιημένα λογιστικά πρότυπα. Δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα φορολογική δήλωση, Δεν υποβάλλει ή υποβάλει εκπρόθεσμα δήλωση παρακράτησης φόρου, Δεν ανταποκριθεί σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων, Δεν συνεργαστεί στη διάρκεια φορολογικού ελέγχου, Δεν γνωστοποιήσει στη Φορολογική Διοίκηση το διορισμό του φορολογικού εκπροσώπου του, Δεν συμμορφώνεται με κάθε υποχρέωση σχετική με την τήρηση βιβλίων και την έκδοση στοιχείων, όπως ορίζονται στο Άρθρο 13 του Κώδικα. (άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
Δύο χιλιάδες πεντακόσια (2.500) ευρώ Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση πλήρη λογιστικά πρότυπα. Δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα φορολογική δήλωση, Δεν υποβάλλει ή υποβάλει εκπρόθεσμα δήλωση παρακράτησης φόρου, Δεν ανταποκριθεί σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων, Δεν συνεργαστεί στη διάρκεια φορολογικού ελέγχου, Δεν γνωστοποιήσει στη Φορολογική Διοίκηση το διορισμό του φορολογικού εκπροσώπου του, Δεν συμμορφώνεται με κάθε υποχρέωση σχετική με την τήρηση βιβλίων και την έκδοση στοιχείων, όπως ορίζονται στο Άρθρο 13 του Κώδικα. (άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
Δύο χιλιάδες πεντακόσια (2.500) ευρώ Ανεξαρτήτως κατηγορίας βιβλίων Δεν προβαίνει σε εγγραφή στο φορολογικό μητρώο ή εγγράφεται στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές. (άρθρο 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
Σε περίπτωση υποτροπής της ίδιας παράβασης εντός πέντε (5) ετών, το πρόστιμο ανέρχεται στο διπλάσιο του αρχικού προστίμου. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής εντός πέντε (5) ετών, το πρόστιμο ανέρχεται στο τετραπλάσιο του αρχικού προστίμου. (παρ 3 άρθρου 54 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
Επιπλέον πρόστιμο στους παρακρατούμενους φόρους: Στον υπόχρεο απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου, ο οποίος δεν απέδωσε το φόρο αυτόν εντός της νόμιμης προθεσμίας προς πληρωμή, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το ποσό του φόρου που δεν αποδόθηκε. Επί εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου το πρόστιμο του προηγούμενου εδαφίου ανέρχεται σε ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) του φόρου. (άρθρο 59 Κ.Φ.Δ. ν.4174/2013)
Στις περιπτώσεις που από οποιαδήποτε δήλωση προκύπτει φόρος και συνεπώς υπάρχει καθυστέρηση στην πληρωμή του, τότε εκτός από τα πρόστιμα για την εκπρόθεσμη υποβολή της δήλωσης προκύπτουν επιπλέον επιβαρύνσεις για την εκπρόθεσμη πληρωμή του φόρου αυτού.
Τόκοι επί επί του εν λόγω ποσού φόρου για τη χρονική περίοδο από την επόμενη μέρα της λήξης της νόμιμης προθεσμίας υποβολής της δήλωσης. (άρθρο 53 ΚΦΔ ν.4174/2013)
Πρόστιμο εκπρόθεσμης καταβολής : Αν οποιοδήποτε ποσό φόρου δεν καταβληθεί το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από την παρέλευση της νόμιμης προθεσμίας καταβολής, υπολογίζεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) του φόρου που δεν καταβλήθηκε εμπρόθεσμα. Μετά την πάροδο ενός έτους από τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής το παραπάνω πρόστιμο ανέρχεται σε είκοσι τοις εκατό (20%) του φόρου. Μετά την πάροδο δύο (2) ετών ανέρχεται σε τριάντα τοις εκατό (30%) του φόρου. (άρθρο 57 ΚΦΔ ν.4174/2013)

(Πηγή : Άρθρα, Τα νέα πρόστιμα από 1.1.2014 και μετά / Επιστημονική ομάδα TaxHeaven )

Σίγουρα θα βοηθούσε στην ομαλή ενσωμάτωση των αγροτών στον νέο τρόπο φορολογίας, η ύπαρξη ενός μεταβατικού σταδίου στο οποίο τα πρόστιμα για τους αγρότες θα είναι μικρότερα, δεδομένης της έλλειψης εμπειρίας τους στον νέο τρόπο λογιστικής οργάνωσης.
XII. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  1. Είναι απαραίτητη και άκρως επιβοηθητική η έκδοση από την φορολογική Διοίκηση , μιας ολοκληρωμένης οδηγίας ( « Οδηγού » ), που θα αντιμετωπίζει αρμοδίως, τα θέματα μετάβασης , απογραφής, διακίνησης, δαπανών μισθοδοσίας κ.λ.π θεμάτων , τα οποία εκτός των άλλων θα βοηθήσουν στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των αγροτών, των λογιστών και των φορολογικών αρχών.
  2. Το όριο τήρησης των λογιστικών βιβλίων , φαίνεται να είναι χαμηλό και σε αρκετές περιπτώσεις , θα δημιουργήσει στους αγρότες χαμηλού εισοδήματος σοβαρές δυσχέρειες. Μια αύξηση του ορίου σε συνάρτηση με την ηλικία του αγρότη, θα βοηθούσε την κατάσταση, τουλάχιστον ως μεταβατικό στάδιο.
  3. Όπως επίσης ρύθμιση για πρέπει να γίνει για τους συνταξιούχος γεωργούς ασφαλισμένος στον ΟΓΑ, που συνεχίζουν να καλλιεργούν τα κτήματά τους και έχουν αγροτικό εισόδημα, που υπερβαίνει το όριο τήρησης βιβλίων.
  4. Πρόβλημα φαίνεται να δημιουργείται με τις περιπτώσεις δημόσιων υπάλληλων με αγροτικά εισοδήματα τέτοια, που υποχρεώνονται σε τήρηση βιβλίων σε σχέση με το ασυμβίβαστο της επιχειρηματικής δραστηριότητας που υπάρχει με την υπηρεσία τους.

XIII. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Στο « Σχόλιο της Δευτέρας » της 4 Νοεμβρίου 2013, στο TaxHeaven, έγραφα ότι: «Η «Λογιστική» στην Ελλάδα, δεν υπήρξε ποτέ μια προσβεβλημένη επιστήμη, πιστεύω κυρίως λόγω της αδυναμίας, όλων ημών που ασχολούμαστε με αυτήν, να δείξουμε στην πράξη την χρησιμότητα της, στην λήψη των σωστών/επωφελών αποφάσεων από κάθε Επιχειρηματία. Ασχολούμενος με την Ιστορία της Λογιστικής στην Ελλάδα, θα μπω στον πειρασμό, να αναφέρω ένα απόσπασμα από άρθρο του Μάριου Τσιμάρα (την μεγαλύτερη έως σήμερα μορφή της Λογιστικής στην Ελλάδα), «ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ (Περιοδικό ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ (το πρώτο αμιγές Λογιστικό περιοδικό στην Ελλάδα):

« Η Αγροτική λογιστική δεν απομονούται ως μια άφωνος παράστασις αψύχων αριθμών , αλλά συνυφαίνεται προς την Οικονομικήν των Επιχειρήσεων δια να διαφωτίση την Αγροτική Οικονομικήν. » (Οκτώβριος 1935). Πιστεύω λοιπόν ότι οι Αγρότες πρέπει: Να δουν την τήρηση των βιβλίων, ως ευκαιρία Λογιστικής οργάνωσης και όχι μόνο ως Φορολογική υποχρέωση. Θέματα προσδιορισμού του αποτελέσματος όπως η απογραφή, ο υπολογισμός των αποσβέσεων (κυρίως για τα υπάρχοντα έως 31/12/2013 πάγια), οι χρεωστικοί τόκοι, οι επιδοτήσεις , η αναγνώριση των εξόδων μισθοδοσίας, αλλά και άλλα θέματα όπως οι αναγκαίες εξαιρέσεις από την τήρηση των Βιβλίων, πρέπει να ξεκαθαριστούν εγκαίρως ή το σωστότερο έπρεπε ήδη να έχουν ξεκαθαρίσει ή τουλάχιστον να έχουν ήδη τεθεί σε διαβούλευση. Η Πολιτεία, οι επαγγελματικοί φορείς των Αγροτών και οι επαγγελματικοί φορείς των Λογιστών πρέπει να μεριμνήσουν, ώστε η επιχειρούμενη για πρώτη φορά υποχρέωση τήρησης λογιστικών βιβλίων από τους Αγρότες να γίνει όσον τον δυνατόν ευκολότερα και ωφελιμότερα.»

Συνεχίζοντας λοιπόν με το ίδιο πνεύμα, εκτιμώ ότι πρέπει οι αγρότες, κυρίως οι νέοι αγρότες που είναι πολύ περισσότερο εξοικειωμένοι με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, να κατανοήσουν ότι η αύξηση του κόστους, τουλάχιστον κατά το κόστος των υπηρεσιών λογιστικής-φοροτεχνικής υποστήριξης, μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμη στην προοπτική του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, που εκτός των άλλων απαιτούν και ένα σύγχρονο μοντέλο οικονομικής πληροφόρησης.[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]